11.Sınıf Üriner Sisteminin Yapı, Görev ve İşleyişi Konusuna Ait Çıkmış Soruları
Soru 1.
5432
(2023-YKS-Alan Yeterlilik Testleri (AYT))
İnsan böbreğinin işlevsel birimi olan nefronun bazı kısımları aşağıdaki şekilde numaralandırılarak gösterilmiştir.
Bu kısımlarla ilgili,
I. 1 numaralı yapıdan 2 numaralı yapıya geçen süzüntüde alyuvarların bulunması beklenmez.
II. 3 ve 4 numaralı yapıların suya geçirgenliği birbiriyle aynıdır.
III. 5 numaralı yapıdan bikarbonat iyonlarının (HCO3-) ve tuzun geri emilimi gerçekleşir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. I ve III
D. II ve III
E. I, II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: C
Soru 2.
5256
(2024-YKS-Alan Yeterlilik Testleri (AYT))
Kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda genellikle aneminin ortaya çıkması aşağıdaki hormonlardan hangisinin yeterince üretilmemesinden kaynaklanabilir?
A. AdrenalinB. Eritropoietin
C. Oksitosin
D. Antidiüretik hormon
E. Kalsitonin
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Soru 3.
5067
(MEBİ 20.01.2025 AYT Deneme Sınavı)
Aşağıdakilerden hangisi böbreğin görevlerinden biri değildir?
A. Alyuvar yapımını uyaran bir hormon salgılar.B. D vitamininin aktifleşmesinde görev alır.
C. Amonyağı daha az zehirli olan üreye dönüştürür.
D. İlaç ve zehirli maddeleri vücuttan uzaklaştırır.
E. Kan pH değerinin dengelenmesini sağlar.
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: C
Soru 4.
5693
(MEBİ 10.02.2025 AYT Deneme Sınavı)
Aşağıdaki şekilde insan böbreğinin işlevsel birimi olan nefronun bazı kısımları numaralandırılarak gösterilmiştir.
Buna göre sağlıklı bir insanda numaralandırılan kısımların hangilerinde suyun geri emilimi gerçekleşir?
A. Yalnız 3B. 1 ve 4
C. 2 ve 5
D. 1, 3 ve 4
E. 2, 3 ve 5
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
Soru 5.
5137
(2013-Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS))
Sağlıklı bir insanda, boşaltım sistemine ait aşağıdaki yapıların hangisinde bulunan sıvının bileşimi, kan plazmasına ölçüde benzerlik gösterir?
A. Bowman kapsülüB. Havuzcuk
C. Üreter
D. Mesane
E. Üretra
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
Soru 6.
5576
(2012-Lisans Yerleştirme Sınavı-2 (LYS2))
Normal olarak, sağlıklı bir insanın nefronlarında aşağıdakilerin hangisinde verilen olay gerçekleşmez?
A. Toplama kanalında üre yoğunluğunun artırılmasıB. Suyun ozmosla geri emilmesi
C. Hidrojen iyonlarının aktif taşınma ile distal tübüle salgılanması
D. Sodyum iyonlarının aktif taşınma ile geri emilmesi
E. Plazma proteinlerinin Bowman kapsülü içerisine geçmesi
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
Bu soru, böbrek fizyolojisi konusuna ait bir bilgi sorusudur. Lise düzeyinde öğrencilerden, nefronun yapılarını ve her yapıdaki işlevleri bilmeleri beklenir.
📘 Kısa Bilgi: Bowman kapsülü, glomerulustan süzüntüyü ilk alan yapıdır. Bu süzüntüye su, glikoz, tuzlar, aminoasitler ve üre geçebilir. Ancak plazma proteinleri (örneğin albumin) büyük moleküller olduklarından süzüntüye geçemez.
🔍 Şık Analizi:
A) Toplama kanalında üre yoğunluğunun artırılması: ADH etkisiyle su geri emildiğinden üre yoğunluğu artar → ✅
B) Suyun ozmosla geri emilmesi: Proksimal tüp ve Henle kulpu gibi bölgelerde su osmozla emilir → ✅
C) Hidrojen iyonlarının aktif taşınma ile distal tübüle salgılanması: Kanın pH dengesini sağlamak için H⁺ aktif taşımayla distal tüpe verilir → ✅
D) Sodyum iyonlarının aktif taşınma ile geri emilmesi: Na⁺ iyonları özellikle proksimal tüpte aktif taşımayla geri emilir → ✅
E) Plazma proteinlerinin Bowman kapsülü içerisine geçmesi: Bu proteinler büyük moleküller olduğu için normalde glomerulustan geçemezler → ❌ Hatalıdır. Çünkü bu olay sağlıklı bir nefronda gerçekleşmez. Eğer geçerse, bu böbrek filtrasyon bariyerinde hasar olduğunu gösterir.
Soru 7.
5682
(MEBİ 06.01.2025 AYT Deneme Sınavı)
Nefronun bazı kısımları şekildeki gibi şematize edilerek numaralandırılmıştır.
Bu kısımlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A. Glomerulustaki kan sıvısı, 1 numaralı kısma doğru aktif taşıma ile salgılanır.B. Süzüntüdeki glikoz ve amino asitler, 2 numaralı kısımdan kana geri emilir.
C. 3 numaralı kısmın inen kolunda suyun geri emilimi pasif taşıma ile sağlanır.
D. 1 numaralı kısımda bulunmayan bir madde, 4 numaralı kısımda tespit edilebilir.
E. Kanın ozmotik basıncı arttığında salgılanan ADH, 5 numaralı kısmı suyun geri emilimi için uyarır.
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
Nefronun Yapısı ve Fonksiyonları
Şekilde nefronun bazı bölümleri numaralandırılmıştır:
1️⃣ Bowman kapsülü (Glomerulus kapsülü)
2️⃣ Proksimal tübül
3️⃣ Henle kulbu (İnen ve çıkan kol)
4️⃣ Distal tübül
5️⃣ Toplama kanalı
Şimdi verilen ifadeleri değerlendirelim:
❌ A) Glomerulustaki kan sıvısı, 1 numaralı kısma doğru aktif taşıma ile salgılanır.
Soru 8.
5672
(2011-Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS))
Memeli hayvanların nefronlarında Henle kulpu daha kısa olsaydı aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıkması beklenirdi?
A. Konsantre (yoğun) idrar oluşturabilme yeteneğinde azalma olmasıB. Nefronda birim zamanda süzülen madde miktarında artış olması
C. Üre oranı yüksek idrar oluşması
D. Oluşan idrarın pH değerinin düşük (asidik) olması
E. Hayvanın birim zamanda içeceği su miktarında azalma olması
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
Henle kulpu, memeli böbreklerinde suyun geri emilmesini sağlayan önemli bir yapıdır.
- Özellikle çöl memelileri gibi suya ulaşımı sınırlı hayvanlarda, Henle kulpu çok uzundur. Bunun nedeni, idrarı maksimum düzeyde yoğunlaştırarak su kaybını en aza indirmektir.
- Eğer Henle kulpu daha kısa olsaydı, suyun geri emilimi daha az olur ve daha fazla su kaybedilirdi.
| Başlık | Henle Kulpu Kısalırsa Beklenen Durum mu? | Açıklama |
|---|---|---|
| A | ✅ Doğru | Henle kulpu ne kadar uzunsa, suyun geri emilimi o kadar fazla olur. Eğer Henle kulpu kısa olursa, suyun geri emilimi azalır ve idrar daha seyreltilmiş olur. |
| B | ❌ Yanlış | Henle kulpunun uzunluğu, süzme hızını değil, geri emilimi etkiler. |
| C | ❌ Yanlış | Henle kulpu ürenin miktarını değil, suyun geri emilimini etkiler. Üre oranı beslenme ve diğer faktörlerle ilgilidir. |
| D | ❌ Yanlış | İdrarın pH değeri, diyet ve metabolik süreçlerle ilgilidir. Henle kulpu, idrarın asitlik seviyesini belirleyen ana faktör değildir. |
| E | ❌ Yanlış | Tam tersi, Henle kulpu kısa olursa, hayvan daha fazla su kaybeder ve daha fazla su içmek zorunda kalır. |
Henle kulpu suyun geri emilimini artırır ve idrarı yoğunlaştırır. Daha kısa bir Henle kulpu, idrarın daha seyreltilmiş olmasına ve su kaybının artmasına neden olur.
Soru 9.
5934
(2010-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
Normal bir insanda K, L ve M olarak adlandırılan üç madde ile ilgili olarak nefronda gerçekleşen bazı olaylar aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
Bu üç maddenin üre, aminoasit ve penisilin olduğu bilindiğine göre aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
Üre Aminoasit Penisilin
A. K L MB. K M L
C. L K M
D. L M K
E. M K L
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: C
Soru 10.
5440
(2003-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
Bir insanın, belirli bir süre içinde, vücuduna aldığı sıvıdan daha fazla miktarda idrar çıkarmasına,
I. Böbrek atardamarında kan basıncının azalması,
II. Böbrek kanallarından suyun geri emilimini sağlayan hormonun normalden az salgılanması,
III. Böbreklerden geçen kan akım hızının azalması
Durumlarından hangileri neden olabilir?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. I ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B