✅ Özet: Bakteri ve Arkeler prokaryottur, ancak hücre zarı ve genetik düzen farkları nedeniyle ayrı domainlerde sınıflandırılır. Ökaryotlar ise çekirdek ve zarlı organellere sahip olduklarından farklı bir domain oluşturur.

🔹 Tür A: Özellik: Hücrelerinde çekirdek bulunuyor, tatlı suda yaşıyor. Çekirdek var → Ökaryot canlı. 👉 Tür A → Ökaryotlar domaini

🔹 Tür B: Özellik: Zarla çevrili organel yok, tuz havzasında (ekstrem ortamda) yaşıyor. Çekirdek yok, organel yok → Prokaryot. Ekstrem koşulda yaşayabilme → Arke özelliği. 👉 Tür B → Arkeler domaini

🔹 Tür C: Özellik: Çekirdek yok, hücre duvarı var, ekstrem koşullarda yaşamıyor ama insanda hastalık yapıyor. Çekirdek ve zarla çevrili organel yok → Prokaryot. Hastalık yapabilme özelliği → Bakteri. 👉 Tür C → Bakteriler domaini

✅ Sonuç: Tür A → Ökaryotlar Tür B → Arkeler Tür C → Bakteriler

🔹 Olumsuz etkiler: Gözlem 1: Kirli sulardaki bakterilerin insanlara bulaşarak hastalık yapması → Patojen etki (tifo, dizanteri, kolera gibi hastalıklar). Gözlem 2: Clostridium botulinum’un toksin üretip yiyecekleri bozması ve besin zehirlenmesi yapması → Zehir üretme ve gıda güvenliğini tehdit etme.

👉 Yani bakteriler; hastalık yapıcı ve zehir üretici etkileriyle insan sağlığı için olumsuz sonuçlar doğurabilir.

🔹 Olumlu etkiler: Gözlem 3: Bağırsak florasında yaşayan bakterilerin vitamin (E, K, B grubu) sentezlemesi → Beslenmeye katkı ve sindirim sistemine destek. Gözlem 4: Bakterilerden elde edilen aşı ve serumların kullanılması → Hastalıklardan korunma ve tedavide bakterilerin biyoteknolojik önemi.

👉 Yani bakteriler; sağlıklı yaşamı destekleyici (vitamin sentezi) ve tıbbi/ekonomik fayda sağlayıcı (aşı–serum üretimi) roller üstlenebilir.

✅ Sonuç: Bakterilerin insan yaşamına etkileri iki yönlüdür: Olumsuz etkiler: Hastalık yapma, toksin üretme, besin zehirlenmesine yol açma. Olumlu etkiler: Vitamin senteziyle beslenmeye katkı sağlama, aşı ve serum üretiminde kullanılarak sağlık alanında fayda sağlama.

1. Hangi özellikler yer değiştirmeli?

“Heterotrof beslenir.” ifadesi Bitkiler âleminden çıkarılıp Mantarlar âlemine yazılmalı.

“Ototrof beslenir.” ifadesi Mantarlar âleminden çıkarılıp Bitkiler âlemine yazılmalı.

2. Neden değiştirilmesi gerekiyor?

Bitkiler Âlemi: Klorofil pigmentine sahiptirler, fotosentez yaparak ototrof (kendi besinini kendi üreten) canlılardır. Dolayısıyla “ototrof beslenir” ifadesi bitkilere aittir.

Mantarlar Âlemi: Fotosentez yapamazlar, klorofil bulundurmazlar. Çürükçül, parazit veya simbiyotik yollarla heterotrof (dışarıdan hazır besin alan) canlılardır. Dolayısıyla “heterotrof beslenir” ifadesi mantarlara aittir.

✅ Sonuç

Bilgiler doğru hale getirilince: Bitkiler âlemi: Ototrof beslenir. Mantarlar âlemi: Heterotrof beslenir.

👉 Kısacası, kartlarda “ototrof beslenir” ile “heterotrof beslenir” ifadelerinin yerleri değiştirilmelidir.

1. Fotosentez yapabiliyor

👉 Bu canlı ototrof olabilir. Yani enerji ihtiyacını ışık enerjisinden karşılıyor.

2. Tek hücreli

👉 Canlı çok hücreli bitkiler değil, tek hücreli bir tür.

3. Genetik materyali histon proteine sarılı

👉 Histon proteinleri ökaryot hücrelerin DNA’sında bulunur. Bakterilerde histon yoktur, arkelerde bazı farklı tip histon benzeri proteinler vardır. Burada açıkça “histon proteine sarılı” dendiği için bu canlı Ökaryot domainine ait.

4. Çekirdek ve zarla çevrili organeller var

👉 Bu özellik de sadece ökaryotlara ait.

Sonuç

• Domain (Üst âlem): Ökaryotlar

• Âlem: Fotosentez yapan, tek hücreli, ökaryot canlılar Protista âlemine girer.
  (Basit algler, öglena gibi canlılar bu grupta bulunur.)

✅ Gerekçe

• Fotosentez yapabilmesi → ototrof canlı.

• Tek hücreli olması → bitki değil, protist.

• Histon proteinlerinin bulunması ve çekirdekli olması → Ökaryot domaini.
  Dolayısıyla bu canlı Ökaryot domaini, Protista âlemindedir.

Bakteriler ve Arkelerin Ayrı Domainlerde Sınıflandırılma Nedeni

Eskiden bakteriler ve arkeler “prokaryot” oldukları için aynı grupta düşünülüyordu. Ama moleküler biyolojideki gelişmeler (DNA dizileme, protein yapılarının karşılaştırılması vb.) onların aslında birbirinden çok farklı olduğunu gösterdi. Bu nedenle günümüzde Bacteria ve Archaea olmak üzere iki ayrı domain altında toplanıyorlar.

Moleküler Farklılıklar

Hücre zarı lipid yapısı

Bakterilerde: Zar lipidleri ester bağlarıyla bağlanmış yağ asitlerinden oluşur.

Arkelerde: Zar lipidleri eter bağlarıyla bağlanmış izopren zincirlerinden oluşur. Bu, arkelerin zorlu koşullarda (aşırı sıcak, tuzlu, asidik ortamlarda) yaşamalarını kolaylaştırır.

Ribozomal RNA (rRNA) dizileri

Moleküler biyoloji çalışmalarında 16S rRNA dizisi incelendiğinde, arkelerin bakterilerden tamamen farklı ve aslında ökaryotlara daha yakın olduğu görülmüştür.

Hücre duvarı yapısı

Bakteriler: Hücre duvarında genellikle peptidoglikan bulunur.

Arkeler: Hücre duvarında peptidoglikan bulunmaz; bunun yerine psödömurein ya da farklı polisakkarit-protein yapıları vardır.

Protein sentezi ve enzimler

Arkelerin bazı enzimleri (örneğin RNA polimeraz yapısı, protein sentezinde kullanılan bazı faktörler) ökaryotlara benzerlik gösterir.

Bakterilerin enzim yapıları ise daha farklıdır.

✅ Özet

Bakteriler ve arkeler;

Hücre zarı lipid bağları (ester vs. eter),

Hücre duvarı yapısı (peptidoglikan vs. yok),

rRNA dizilimleri,

enzim ve protein yapıları
gibi moleküler düzeydeki farklılıklar nedeniyle günümüzde iki ayrı domain (Bacteria ve Archaea) altında sınıflandırılmaktadır.