Tatlı sularda yaşayan tek hücreli canlılardan olan Paramesyum, yoğunluk farkı nedeniyle sürekli hücre içine su alır. Eğer sitoplazmanın su oranını azaltamazsa aşırı su birikimi sonucu şişerek patlayabilir. Paramesyum gibi tatlı sularda yaşayan tek hücreli canlılarda, kontraktil kofullar hücre içindeki fazla suyu ATP harcayarak hücre dışına pompalar. Bu mekanizma sayesinde hücre içindeki basınç dengelenir ve hücre zarar görmekten korunur. Ancak kontraktil koful faaliyetinin etkili olabilmesi için ATP üretimi gereklidir, bu da oksijenli solunuma bağlıdır.
Yukarıda verilen bilgiye dayanarak aşağıdaki yargıları değerlendiriniz:
I. Kontraktil kofulların fazla suyu atması boşaltım olayıdır.
II. Tatlı sularda yaşayan bakterilerde kontraktil kofulların varlığı bir modifikasyondur.
III. Oksijen azlığı kontraktil koful faaliyetini olumsuz etkiler.
Bu yargılardan hangileri doğrudur? Yanıtınızı açıklayınız.
Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru yargılar I ve II'dir. Oksijen azlığı kontraktil koful faaliyetini durdurmaz, bu nedenle III numaralı yargı yanlıştır. Kontraktik kofulların fazla suyu atması boşaltım olayıdır: Doğrudur. Kontraktik kofullar, hücredeki fazla suyu hücre dışına atarak bir boşaltım işlevi görür. Bu mekanizma, canlıların homeostazisini korumak için gerçekleştirdiği bir boşaltım sürecidir. Tatlı sularda yaşayan bakterilerde kontraktil kofulların varlığı bir modifikasyondur: Doğrudur. Tatlı sularda yaşayan bakterilerde kontraktil kofulların varlığı çevresel koşullara adaptasyon sonucunda ortaya çıkan bir modifikasyon olarak değerlendirilebilir. Oksijen azlığı kontraktil koful faaliyetini olumsuz etkiler: Yanlıştır. Kontraktik koful faaliyetinin devamı için ATP gereklidir, ancak ATP oksijenli ya da oksijensiz solunum yoluyla üretilebilir. Dolayısıyla oksijen azlığı, kontraktil koful faaliyetini doğrudan durdurmaz; yalnızca enerji üretim sürecini etkileyebilir.
Bir öğrenci, protista kültüründen aldığı bir damla suyu mikroskopta incelemiştir. Bu inceleme sırasında şu gözlemleri yapmıştır:
Bu gözlemler, protistaların canlıların ortak özelliklerinden bazılarını gerçekleştirdiğini gösterir. Canlıların ortak özellikleri arasında beslenme, hareket etme, iç dengeyi (homeostazi) sağlama ve üreme gibi temel süreçler yer alır. Öğrencinin gözlemleri bu özelliklerin bazılarını ortaya koymaktadır.
Öğrencinin yaptığı gözlemlerden yola çıkarak canlıların ortak özelliklerinden;
I. Beslenme
II. Hareket etme
III. İç dengeyi (homeostazi) sağlama
IV. Üreme
Hangilerinin bu gözlemlerle belirlenebileceğini açıklayınız.
Cevap İçin Tıklayınız...
Gözlemlerden beslenme (1), hareket etme (2) ve üreme (4) özellikleri belirlenebilir. İç dengeyi (homeostazi) sağlama özelliği ise gözlemlerden doğrudan belirlenemez. Bu durumda doğru ifadeler I, II ve IV'tür. Beslenme: Öğrencinin ikinci gözlemi, daha küçük bir protistanın diğer bir protista tarafından hücre içine alınmasını ifade eder. Bu durum, beslenme sürecinin bir parçasıdır ve canlıların ortak özelliklerinden biridir. Bu nedenle, beslenme belirlenebilir. Hareket etme: Üçüncü gözlemde, bir protistanın kamçısını kullanarak görüntü alanından hızla uzaklaştığı belirtilmiştir. Bu durum, hareket etme yeteneğini ortaya koyar. Hareket etme, canlıların ortak özelliklerinden biridir ve gözlemle belirlenmiştir. İç dengeyi (homeostazi) sağlama: Bu özellik, gözlemlerden doğrudan belirlenemez. İç dengeyi sağlama (homeostazi), hücre içi ya da organizma düzeyinde gerçekleşen karmaşık bir süreçtir ve doğrudan bir gözlemle ortaya konulamaz. Üreme: Birinci gözlemde, bir protistanın ikiye bölünmek üzere olduğu belirtilmiştir. Bu durum, üreme sürecine işaret eder. Üreme, canlıların ortak özelliklerinden biridir ve bu gözlemle belirlenmiştir.
Selin, biyoloji dersinde, tatlı su ve denizlerde yaşayan, fotosentez yaparak ototrof beslenen ve tek ya da çok hücreli olabilen bir protist grubu olan algleri inceler. Alglerin, fotosentez yaparak oksijen ürettiğini ve besin zincirinde önemli bir yere sahip olduğunu öğrenir.
Algler neden bitki olarak kabul edilmez? Alglerin ekosistem ve besin zinciri açısından önemi nedir?
Cevap İçin Tıklayınız...
Algler, kloroplast taşıyıp fotosentez yapmalarına rağmen kök, gövde ve yaprak gibi gerçek bitki organlarına sahip olmadıkları için bitki sayılmazlar. Ekosistem açısından çok önemlidirler; fotosentez yaparak atmosferdeki oksijenin büyük kısmını üretirler ve besin zincirinde ilk basamakta yer alarak birçok sucul canlı için besin kaynağı oluştururlar.
Ege, biyoloji dersinde cıvık mantarları inceler ve bu canlıların bazı özelliklerini öğrenir. Cıvık mantarlar, nemli ortamlarda yaşar ve çürükçül beslenme yapar. Amip gibi yalancı ayaklar oluşturur ve hareket eder.
Cıvık mantarlar, amiplerle hangi özellikleri paylaşır? Mantarlarla benzer özellikleri nelerdir?
Cevap İçin Tıklayınız...
Cıvık mantarlar, amipler gibi yalancı ayak oluşturup fagositoz yaparak besinlerini alır, aktif hareket ederler. Mantarlar gibi saprofit (çürükçül) beslenme yaparak organik maddeleri parçalarlar. Ancak cıvık mantarlar, hücre çeperine sahip olmadıklarından gerçek mantarlar değillerdir.
Mehmet, bir biyoloji etkinliğinde, sporlarla çoğalabilen, hareket organeli olmayan, kan hücrelerinde çoğalarak sıtma hastalığına yol açabilen bir protist türü hakkında bilgi edinir.
Mehmet’in öğrendiği bu protist nedir? Bu protist türü, nasıl bir üreme şekline sahiptir ve nasıl bir hastalığa yol açar?
Cevap İçin Tıklayınız...
Mehmet’in öğrendiği protist, Plazmodium’dur. Plazmodium, sıtma hastalığına yol açar. Sporlarla üreyerek insan kanında çoğalır ve anofel cinsi dişi sivrisinekler aracılığıyla insana bulaşır. Bu protistin üreme şekli, eşeyli ve eşeysiz üremenin ardışık olduğu metagenez döngüsüdür.
Ayşe, bir tatlı su gölünden örnek alarak bir terliksi hayvan (Paramesyum) gözlemler. Terliksi hayvanın üzerinde küçük, tüysü yapılar bulunur ve bu yapılar sayesinde aktif olarak hareket eder.
Ayşe’nin gözlemlediği terliksi hayvan (Paramesyum) hangi yapısı sayesinde hareket eder ve bu yapı ona hangi avantajları sağlar? Paramesyum’da başka hangi adaptif özellikler bulunur?
Cevap İçin Tıklayınız...
Paramesyum, üzerindeki küçük tüysü yapılar olan siller sayesinde aktif olarak hareket eder. Bu siller, aynı zamanda su akımlarını düzenleyerek besinleri hücre ağzına yönlendirmesine de yardımcı olur. Paramesyumda kontraktil koful bulunur, bu da tatlı su ortamında su dengesini sağlamasına yardımcı olur.
Murat, biyoloji dersinde amip adlı tek hücreli canlının beslenme ve hareket şekillerini öğrenir. Amip, yalancı ayakları sayesinde hareket ederken besinleri de bu uzantılarla yakalayıp hücre içine alır.
Amip’in beslenme şekli hangi özelleşmiş yapısı sayesinde gerçekleşir? Bu özelleşmiş yapı amipin yaşadığı ortamda hangi avantajları sağlar?
Cevap İçin Tıklayınız...
Amip’in beslenme şekli, yalancı ayakları (psödopodlar) sayesinde gerçekleşir. Yalancı ayaklar, amipin hareketini sağlarken aynı zamanda besinleri yakalayıp fagositozla hücre içine almasını sağlar. Bu özellik, tatlı su gibi ortamda serbest hareket edip avlarını yakalaması açısından avantaj sağlar.
Elif, tatlı su birikintisinden aldığı bir örneği mikroskopta incelerken tek hücreli, kontraktil kofulu, kloroplastlı ve kamçılı bir organizma görür. Bu organizma, hem fotosentez yaparak beslenir hem de gerektiğinde dışarıdan hazır besinleri alarak heterotrof beslenme yapar.
Elif’in gözlemlediği bu canlı nedir? Bu canlının sahip olduğu farklı beslenme şekilleri ve yaşadığı ortamdan dolayı, hangi adaptasyonlara sahip olduğu söylenebilir?
Cevap İçin Tıklayınız...
Elif'in gözlemlediği canlı, Öglena’dır. Öglena, hem fotosentez yaparak ototrof hem de gerektiğinde dışarıdan besin alarak heterotrof beslenebilir. Tatlı suda yaşadığı için kontraktil kofula sahiptir ve bu koful, fazla suyun dışarı atılmasını sağlar. Kamçısı sayesinde aktif olarak hareket edebilir.
Öğrencilerimizin TYT (Temel Yeterlilik Testi) ve AYT (Alan Yeterlilik Testi) gibi sınavlara hazırlanırken kullanabilecekleri bilgileri sunuyoruz. Biyoloji konularında güçlü bir temel oluşturmak ve sınav başarınızı artırmak için doğru adrestesiniz!
Efeler-Aydın
info@biyolojihikayesi.com
................
©
Biyoloji Hikayesi.
All Rights Reserved. Designed by
Biyoloji Hikayesi
Distributed By:
Hamza EROL