Cevap: E

Bu soruda saprofit (çürükçül) canlıların toplam birey sayısının zamanla arttığını gösteren bir grafik olduğu varsayılıyor. Bu artışın doğurduğu ekolojik sonuçlar sorgulanıyor.

🔬 Saprofitler nedir? Saprofitler; ölü organizmaları, organik atıkları ayrıştıran ayrıştırıcı canlılardır (örneğin bazı mantarlar, bakteriler). Bunlar: Organik maddeyi parçalayarak inorganik maddelere dönüştürür. Ayrıştırma sırasında CO₂ açığa çıkar. Grafikte: Saprofitlerin sayısı artıyorsa, bu şunlara işaret eder:

I. Topraktaki organik artıkların azalması ✅ Saprofitler bu artıklarla beslenir → Sayıları artarsa daha çok artık parçalanır. → Organik artıklar azalır.

II. İnorganik madde miktarının artması ✅ Ayrıştırma işlemi sonucunda inorganik maddeler (mineral, su vb.) toprağa kazandırılır. → Saprofit sayısı arttıkça bu da artar.

III. Atmosfere verilen CO₂ miktarının artması ✅ Saprofitler aerobik solunum yaparak CO₂ üretir. → Birey sayısı artınca CO₂ salınımı da artar.

✅ Sonuç: Hepsi gerçekleşebilir.

Cevap: C

Grafikte tavşan ve kurt popülasyonlarının zamana bağlı birey sayısı değişimi verilmiş. Grafik incelendiğinde şu örüntü açıkça görülüyor: Tavşan sayısı arttıkça, bir süre sonra kurt sayısı da artıyor. Kurt sayısı arttığında ise tavşan sayısı azalmaya başlıyor. Daha sonra kurt sayısı da tavşan azalmasına paralel olarak azalıyor. Bu döngüsel bir ilişki gösteriyor.

Şimdi verilen yargıları değerlendirelim:

I. Av - avcı ilişkisi vardır. ✅ Kurtlar tavşanları avladığı için aralarındaki ilişki av – avcı ilişkisidir. Grafik bu örüntüyü açıkça gösteriyor.

II. Tavşan sayısının artması, kurt sayısını azaltır. ❌ Aksine, tavşan sayısı arttığında, kurtlar daha fazla besin bulur → kurt sayısı artar.

III. Kurt sayısının azalması, tavşan sayısını artırır. ✅ Kurt sayısı azalınca avlanma baskısı düşer → tavşan sayısı artar.

✅ Sonuç: I ve III doğru, II yanlıştır.

Cevap: E

Grafikte, bıldırcın kuşlarının popülasyon yoğunluğu arttıkça (300 → 1500), yazın ölüm oranının da arttığı görülmektedir. Soruda özellikle 600'den 1200'e çıkıldığı zaman yani popülasyon yoğunluğu arttığında neler değişir diye soruluyor.

Değerlendirme:

I. Avlanan bıldırcın sayısı; Popülasyon arttıkça avcıların daha fazla bireye ulaşması kolaylaşır. Yani avlanan bıldırcın sayısı da artar. ✅ Değişir

II. Beslenme yetersizliği; Daha fazla birey → sabit kaynaklara daha çok talep. Besin yetmezliği görülür. ✅ Değişir

III. Tür içi besin rekabeti; Aynı tür bireyleri aynı kaynaklar için yarışır. Popülasyon arttıkça rekabet artar. ✅ Değişir

✅ Sonuç: Popülasyon artışı ile birlikte tüm faktörler değişiklik gösterir. Doğru cevap: E şıkkı (I, II ve III)

Cevap: C

Popülasyonlarda genç ve üreme çağındaki (20-40 yaş aralığı) birey sayısının fazla olması popülasyonun büyüdüğünü gösterir. Bunun tersi durumlarda ise yaşlı birey sayısı fazla olan popülasyon, gerilemektedir denebilir.

Cevap: C

→ Tavşan popülasyonu arttıkça hastalıklar artar. Artan hastalıklardan dolayı birey sayısında azalma meydana gelir.

→ Tavşanların birey sayısındaki azalma bitki yoğunluğuna artı yönde etki ederken, avcı türlerin besini azaldığı için eksi yönde etkili olur.

→ Avcı türlerin artması durumunda daha çok tavşan besin olarak tüketileceği için tavşan popülasyonu düşer.

Cevap: D

→ Popülasyonda t₀ ve t₂ zamanlarında birey sayısında artış meydana gelmiştir. Bu durumda büyüme pozitif değerde olur.

→ t₁ zamanında birey sayısı artmamıştır. Bu durumda popülasyona katılan (içe göç ve doğum) ile popülasyondan ayrılan (dışa göç ve ölüm) değerleri birbirine eşit olmalıdır.

→ t₃ zamanında birey sayısında azalma meydana gelmiştir. Bunun nedeni dışa göçün veya ölüm oranının artması olabilir.

→ Popülasyonda t₁ ve t₄ zamanlarında birey sayısında artış meydana gelmemiştir. Bu durumda büyüme hızı sıfır olur.

Cevap: A

İnsanlar için 0-15 yaş üreme öncesi, 15-50 yaş üreme dönemi, 50 ve üzeri yaşlar ise üreme sonrası dönem olarak belirlenir. Popülasyonların yaş dağılımları, o popülasyonun geçmişi ve geleceği hakkında fikir verebilir. Genç nüfusu fazla olan bir popülasyonun büyümekte olduğu (I), yaşlı nüfusun fazla olduğu bir popülasyonun ise küçülmekte olduğu (III) söylenebilir.