10.Sınıf Mendel İlkeleri, Çaprazlamalar Konusuna Ait Çıkmış Soruları
Soru 1. 5376
Kromozom üzerinde meydana gelen aşağıdaki değişikliklerden hangisi krossing over ile ortaya çıkmıştır?
(Harfler kromozom üzerindeki genleri temsil etmektedir.)
(2011-Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS))
A.
B.
C.
D.
E.
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
Soru 2. 5184
Aynı türden kırmızı çiçekli iki bitki arasında yapılan birinci çaprazlama sonucunda 3/4'ü kırmızı çiçekli 1/4'ü beyaz çiçekli olan F1 dölü elde edilmiştir. F1 dölünden alınan kırmızı çiçekli iki bitkiyle yapılan ikinci çaprazlamadan elde edilen F2 dölündeki tüm bitkiler kırmızı çiçekli olmuştur.
Buna göre,
I. Birinci çaprazlamaya alınan bireylerin ikisi de heterozigottur.
II. F1 dölündeki bireylerin bir kısmı homozigot bir kısmı heterozigottur.
III. İkinci çaprazlamaya alınan bireylerin ikisi de heterozigottur.
İfadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
(2006-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
Bu soruda, kırmızı çiçek (baskın özellik) ve beyaz çiçek (çekinik özellik) taşıyan bitkiler arasında yapılan çaprazlamalar sonucu elde edilen genetik oranlar incelenmektedir. Mendel kalıtım prensiplerine göre, genotipler ve fenotip oranları değerlendirilerek hangi bireylerin homozigot ya da heterozigot olduğu bulunabilir.
Birinci Çaprazlama:
İki kırmızı çiçekli birey çaprazlandığında: F1 dölünde 3/4 kırmızı, 1/4 beyaz çiçekli birey elde edilmiştir. Bu sonuç, klasik Mendel çaprazlamasında heterozigot bireylerin (Aa × Aa) çaprazlanmasına karşılık gelir.
Bu durumda: Baskın alel: A (kırmızı çiçek) Çekinik alel: a (beyaz çiçek)
Çaprazlama şu şekilde gerçekleşir: Aa × Aa
1/4 AA (homozigot baskın - kırmızı çiçek)
1/2 Aa (heterozigot - kırmızı çiçek)
1/4 aa (homozigot çekinik - beyaz çiçek)
Sonuç: F1 dölü içinde hem homozigot (AA) hem de heterozigot (Aa) bireyler bulunur.
İkinci Çaprazlama:
F1 dölünden alınan kırmızı çiçekli iki birey çaprazlanmıştır.
F2 dölünde sadece kırmızı çiçekli bireyler elde edilmiştir.
Bu durumda F1 dölünden alınan bireylerin genotipi şu iki seçenekten biri olabilir:
1. AA × AA (Tüm bireyler AA, yani tamamen kırmızı olur.)
2. AA × Aa (Yine beyaz çiçek oluşmaz, çünkü çekinik alel aa kombinasyonu ortaya çıkmaz.)
Ancak, eğer çaprazlanan bireylerden biri heterozigot (Aa) olsaydı ve diğeri de heterozigot olsaydı (Aa × Aa), F2 dölünde 1/4 oranında beyaz çiçekli birey çıkardı.
Bu yüzden ikinci çaprazlamada bireylerin ikisi de heterozigot değildir.
Kesinlikle doğru olan ifade yalnızca I’dir. Bu nedenle doğru cevap: A) Yalnız I.
Soru 3. 5233
Bazı bireyleri numaralanmış olan aşağıdaki soyağacı, bir ailedeki bireylerin, X kromozomunda, çekinik bir allelle taşınan bir özellikle ilgili fenotiplerini göstermektedir.
Buna göre, bu bireylerin genotipleriyle ilgili,
I. 2. bireyde, özellikle ilgili allellerden biri baskın- dır.
II. 3. bireye, özellikle ilgili allel 1. bireyden geçer.
III. 4. bireye, 1. ve 2. bireylerden özellikle ilgili farklı alleller geçmiştir.
Yargılarından hangileri doğrudur?
(2004-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve III
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Soru 4. 5931
İnsanlarda kan gruplarını, alyuvarlarda bulunan özel proteinler belirler. Kan gruplarının plazmalarında ise alyuvarlarındaki proteinlerle ilgili anti maddeler bulunabilir. A kan grubunun plazmasında Anti B, B kan grubunun plazmasında Anti A bulunur. AB kan grubunun plazmasında bu anti maddelerin hiçbiri bulun- mazken, 0 kan grubunun plazmasında her iki antimadde de bulunur. Bu anti maddeler, karşı oldukları proteinleri içeren kan grubundaki alyuvarların çökelmesine neden olur.
Bir deneyde hangisinin Anti A, hangisinin Anti B olduğu bilinmediği için Anti X ve Anti Y olarak adlandırılan bu maddeler, I, II, III ve IV numaralı kan örneklerine ayrı ayrı uygulanmış ve aşağıdaki tabloda belirtilen çökelme reaksiyonları alınmıştır.
Bu bilgilere dayanarak, kaç numaralı kan örneklerinin, hangi kan grubundan olduğu belirlenemez?
(2003-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
A. I ve IIB. II ve III
C. III ve IV
D. I, II ve III
E. I, II ve IV
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
Soru 5. 5322
Aşağıdaki soyağacında, bireylerin kan gruplarının fenotipleri verilmiştir.
Bu soyağacında numaralarla gösterilen bireylerden hangilerinin kan gruplarının homozigot olma olasılığı vardır?
(2002-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
A. Yalnız 1B. Yalnız 2
C. 1 ve 4
D. 2 ve 5
E. 3 ve 6
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Soru 6. 5641
X kromozomunda taşınan çekinik bir özelliğin kalıtım şeması aşağıdaki soyağacında verilmiştir.
K, L, M bireylerinin 1, 2, 3 numarayla gösterilen bireylerle yapacakları evliliklerinden olacak çocuklarda, bu özellikle ilgili,
I. K nin evliliğinden doğacak kız çocukların hiçbirinde bu özellik görülmez.
II. L nin evliliğinden doğacak erkek çocukların hepsinde bu özellik görülür.
III. L nin evliliğinden doğacak kız çocukların hepsi bu özellik yönünden taşıyıcıdır.
IV. M nin evliliğinden doğacak erkek çocukların hiçbirinde bu özellik görülmez.
Yorumlarından hangilerinin doğruluğu kesin değildir?
(2001-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
A. Yalnız IIB. Yalnız IV
C. I ve II
D. I ve III
E. III ve IV
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B