1️⃣ Verilen Genotip ve Mayoz Öncesi Kromozom Dizilimi

Bireyin genotipi: Mm Ss Tt ff

• M ve m, S ve s, T ve t heterozigot genlerdir.
• ff homozigot olduğu için her gamette f bulunacaktır.

Bu durumda bağımsız ayrılma (krossing-over olmadan) şu 4 gameti oluşturur:

✅ Normal (Beklenen) Gametler:

1. M S T f
2. M s t f
3. m S t f
4. m s T f

Eğer krossing-over gerçekleşmişse, yeni rekombinant gametler oluşacaktır.

2️⃣ Mayoz Sonucu Oluşan Gametleri İnceleyelim

Resim 2'de verilen gametler:

1. M S t f
2. M S T f
3. m s t f
4. m S T f

Bu gametleri yukarıdaki normal gametler ile karşılaştırarak hangilerinin krossing-over sonucu oluştuğunu belirleyelim:

3️⃣ Sonuç ve Doğru Cevap

✅ Krossing-over sonucu oluşan gametler:

1️⃣ M S t f

3️⃣ m s t f

4️⃣ m S T f

✅ Bağımsız ayrılma ile oluşan (normal) gamet:
2️⃣ M S T f

 

Soru 1: Gamet Çeşidi Sayısı En Fazla Olan Birey

Bağımsız genler için gamet çeşidi şu formülle hesaplanır:

Gamet çeşidi = 2ⁿ

Burada n, heterozigot gen sayısını temsil eder.

Bireylerin Genotipleri ve Heterozigot Gen Sayıları:

1️⃣ 1 numaralı birey: MM İİ Rr Yy

• Heterozigot genler: Rr, Yy (n = 2)
• Gamet çeşidi: 2²=4

2️⃣ 2 numaralı birey: Mm ii rr yy

• Heterozigot genler: Mm (n = 1)
• Gamet çeşidi: 2¹=2

3️⃣ 3 numaralı birey: Mm İi Rr Yy

• Heterozigot genler: Mm, İi, Rr, Yy (n = 4)
• Gamet çeşidi: 2⁴=16

 

Bağlı Genlere Göre Gamet Çeşidi Hesaplama

Bağlı genlerde gamet çeşidi, bağımsız genlere göre farklı bir formülle hesaplanır.
Bağımsız genlerde kullanılan formül:

Gamet çeşidi = 2ⁿ

Bağlı genlerde kullanılan formül:

Gamet çeşidi = 2^k

Burada, k = heterozigot kromozom çifti sayısıdır.

Genotip:

Bize verilen genotip:
Kk OO zz Mm

• Kk → Heterozigot ✅
• OO → Homozigot ❌ (Heterozigot değil, bu yüzden gamet çeşitliliğini artırmaz.)
• zz → Homozigot ❌ (Heterozigot değil, bu yüzden gamet çeşitliliğini artırmaz.)
• Mm → Heterozigot ✅

Ancak O ve m genleri bağlı olduğu için Mm heterozigotluğu bağımsız değerlendirilemez.
Bağlı genler birlikte hesaplandığında:

Heterozigot kromozom çifti sayısı: Kk - Mm (k = 2)

Gamet çeşidi = 2^k = 2² = 4

► Bağlı genler göz önüne alındığında birey 4 çeşit gamet oluşturabilir.

Bağımsız genlere sahip bireylerin gametleri, her gen lokusundan yalnızca bir alel içerecek şekilde oluşturulur.

Genotip: Aa TT Ss Nn

• Aa → Heterozigot (iki farklı alel bulunur → A veya a olabilir)
• TT → Homozigot baskın (her zaman T içermeli)
• Ss → Heterozigot (iki farklı alel bulunur → S veya s olabilir)
• Nn → Heterozigot (iki farklı alel bulunur → N veya n olabilir)

İncelenen Gametler:

❌ 1. atsn → (Oluşamaz)

• a → (Aa'dan gelebilir)
• t → (TT olduğundan yanlış! T olmalıydı) ❌
• s → (Ss'den gelebilir)
• n → (Nn'den gelebilir)
  Bu gamet oluşamaz çünkü "t" aleli yanlıştır. TT olduğu için sadece "T" olabilir.

✅ 2. ATSN → (Oluşabilir)

• A → (Aa'dan gelebilir)
• T → (**TT olduğundan her zaman T olmalı)
• S → (Ss'den gelebilir)
• N → (Nn'den gelebilir)
  Bu gamet doğrudur.

✅ 3. aTsn → (Oluşabilir)

• a → (Aa'dan gelebilir)
• T → (**TT olduğundan her zaman T olmalı)
• s → (Ss'den gelebilir)
• n → (Nn'den gelebilir)
  Bu gamet doğrudur.

✅ 4. aTSN → (Oluşabilir)

• a → (Aa'dan gelebilir)
• T → (**TT olduğundan her zaman T olmalı)
• S → (Ss'den gelebilir)
• N → (Nn'den gelebilir)
  Bu gamet doğrudur.

✅ 5. ATSn → (Oluşabilir)

• A → (Aa'dan gelebilir)
• T → (**TT olduğundan her zaman T olmalı)
• S → (Ss'den gelebilir)
• n → (Nn'den gelebilir)
  Bu gamet doğrudur.

► Oluşan gametler: 2 (ATSN), 3 (aTsn), 4 (aTSN), 5 (ATSn)

► Oluşmayan gamet: 1 (atsn) (Çünkü TT'den sadece "T" çıkabilir, "t" çıkamaz.)

Bağımsız genlere sahip bir bireyin oluşturabileceği gamet çeşidi sayısı şu formülle hesaplanır:

Gamet çeşidi = 2ⁿ

Burada n, heterozigot gen sayısını temsil eder.

---

 

Çözüm:

Bireyin genotipi: Mm Ll Kk

Heterozigot genler:

• Mm → Heterozigot (n = 1)
• Ll → Heterozigot (n = 1)
• Kk → Heterozigot (n = 1)

Toplam heterozigot gen sayısı (n) = 3

Gamet çeşidi hesaplama: 2³ = 8

► Mm Ll Kk genotipine sahip birey 8 çeşit gamet oluşturabilir.

Bağımsız genler için gamet çeşitliliği şu formülle hesaplanır:

Gamet çeşidi = 2ⁿ

Burada n, heterozigot gen sayısını temsil eder.

---

Çözüm:

Her genotipte heterozigot (farklı alel içeren) genleri belirleyelim ve gamet çeşitliliğini hesaplayalım.

❌ I. MM Rr YY

• Heterozigot genler: Rr (1 adet)
• Gamet çeşidi: 2¹ = 2

❌ II. Gg Aa Mm ZZ ee

• Heterozigot genler: Gg, Aa, Mm (3 adet)
• Gamet çeşidi: 2³ = 8

✅ III. İİ ss Tt Bb LL

• Heterozigot genler: Tt, Bb (2 adet)
• Gamet çeşidi: 2² = 4

❌ IV. TT rr KK YY

• Heterozigot gen: Yok (0 adet)
• Gamet çeşidi: 2⁰ = 1

---

Sonuç:

En fazla 4 çeşit gamet oluşturan tek hücre, III numaralı hücredir.

I numaralı hücre 2 gamet üretir, bu yüzden kapsam dışıdır.

II numaralı hücre 8 gamet üretir, 4’ten fazla olduğu için kapsam dışıdır.

IV numaralı hücre 1 gamet üretir, 4’ten az olduğu için kapsam dışıdır.

Bir karakter ikiden fazla alel genle kontrol edilebilir. Buna çok alellik denir. Çok alellikte genotip hesaplamasında aşağıdaki formül kullanılır.

Bu formül uygulandığında;

AA   BB   TT   TT  → Fenotip Çeşidi: 3

F₁: AB (%100 Mavi) → Fenotip Oranı: 1:2:1

F₂: AA   AB   AB   BB → Genotip Çeşidi: 3

TT   TT    TT   TT → Genotip Oranı: 1:2:1

Sonuç: Anne heterozigot sağ elini kullanmaktadır.