10.Sınıf Kalıtımın Genel İlkeleri Konusuna Ait Çalışma Soruları
Soru. 1
Olasılık ilkeleri göz önüne alındığında;
a. Bağımsız olayların, farklı denemelerindeki sonuçları birbirini etkilemez.
b. Bağımsız olayların birlikte olma olasılığı, ayrı ayrı olma olasılıklarının çarpımına eşittir.
Buna göre; bir para ve iki zarın havaya atılmasında paranın yazı, zarların 3 ve 5 gelme olasılığı nedir?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap:
Açıklama: Paranın yazı gelme olasılığı = 1/2 Zarlardan birinin 3 gelme olasılığı = 1/6 Zarlardan diğerinin 5 gelme olasılığı = 1/6 Bağımsız olayların, birlikte gelme olasılığını bulmak için, ayrı ayrı gelme olasılıkları çarpılır. Dolayısıyla; Yazı, 3 ve 5 gelme olasılığı = 1/2 x 1/6 x 1/6 = 1/72 dir.
Soru. 2
Havaya atılan bir para ile zarın, tura ve 3 gelme olasılığı nedir?
Yazınız. ......................
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap:
Açıklama: Paranın tura gelme olasılığı 1/2, zarın 3 gelme olasılığı 1/6 dır. Bağımsız olayların, birlikte gelme olasılığını bulmak için, ayrı ayrı gelme olasılıkları çarpılır. Tura ve 3 gelme olasılığı 1/2 x 1/6 = 1/12 dir.
Soru. 3
Kalıtım birimlerini;
I. Gen
II. Genom
III. Alel
IV. Gen Havuzu
V. Nükleotit
Kapsama ilişkisi açısında verilen tanımları açıklayarak sıralayınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap:
Açıklama: Gen havuzu bir popülasyondaki, genom bir bireydeki tüm alel çeşitlerinin toplamıdır. Gen bir bireyin bir karakterinin olsı tüm alelik varyasyonlarını içerir. Alel ise bir karakterin yalnız bir özelliğinin oluşumuna etki eder. Bir aleli oluşturan DNA bölümünün her bir yapı taşına nükleotit denir. DNA ve RNA'ların monomerleri nükleotitlerdir. Sonuç: IV > II > I > III > V
Soru. 4
Aşağıdaki şekilde, bir ailedeki bireylerin kan grubu genotip ve fenotipleri verilmiştir.
Bu verilerden yola çıkarak kan grubu kalıtımı ile ilgili ulaşılabilecek iki sonucu yazınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap:
Açıklama: Olası sonuçlar; 1. O aleli A ve B alellerine çekiniktir. 2. A aleli B aleline eş baskındır. 3. ABO kan grubu sistemi, çok alelli kalıtım örneğidir. 4. Bir anne ve babadan, kan grubunun tüm fenotip çeşitlerine sahip çocuklar doğabilir.
Soru. 5
Aşağıdaki soyağacında AB kan gruplu bireyler pembe renkte gösterilmiştir.
Numaralandırılmış bireylerden hangileri A kan gruplu olabilir? Açıklamasını soyağacı üzerinde olası tüm genotipleri yazarak gösteriniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap:
Açıklama: Soy ağacındaki numaralı bireylerin tümü, olası tüm kan grubu fenotiplerinden herhangi birine sahip olabilir.
Soru. 6
Soyağacındaki taralı bireyler X'in Y ile homolog olmayan bölgesinde taşınan çekinik nir alelin neden olduğu bir özelliği fenotipinde göstermektedir.
Ardışık 4 soruyu soyağacına göre çözünüz.
1. Soy ağacındaki tüm bireylerin bo özellik açısında genotipi bilinebilir mi? Soy ağacı üzerinde gösteriniz.
2. Çekinik aleli bulunduran bireyleri belirtiniz.
3. Baskın aleli bulunduran bireyleri belirtiniz.
4. Heterozigot genoripli bireyleri belirtiniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap:
Açıklama: 1. Tüm bireylerin genotipi bilinebilir. 2. Çekinik aleli bulunduran bireyler; 1, 2, 4, 6, 7, 8, 9, 10 ve 11 3. Baskın aleli bulunduran bireyler; 1, 3, 5, 7, 9, 10 ve 12 4. Heterozigot genotipli bireyler; 1, 7, 9 ve 10
Soru. 7
Soyağacında, insanda ender rastlanan ve kalıtsal bir bozukluk olan katarakt hastası bireyler taralı olarak gösterilmiştir.
Ardışık 2 soruyu soyağacına göre çözünüz.
1. Katarakt;
a. Otozomal çekinik,
b. X'e bağlı (gonozomal) çekinik
c. X'e bağlı baskın
d. Otozomal baskın alellerinden hangileriyle kalıtılıyor olabilir?
2. 3.kuşaktaki 1 numaralı bireyin, katarakt hastası bir erkekle evliliğinden olan ilk çocukları erkek ve sağlıklı doğmuşsa, ikinci çocuklarının katarakt hastası bir kız olması olasılığı nedir?
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap:
Açıklama: Sorunun doğru cevabı aşağıdaki resimde anlatılmıştır.
Soru. 8
A, B, C, D genleridir. A ile B arasındaki krossing over oranı %16, B ile C arasındaki %6, A ile D arasındaki %10 ve A ile C arasındaki %22 olduğuna göre, bu genlerin kromozomlar üzerindeki dizilimi nasıldır? Çizerek açıklayınız.
..........................
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap:
Açıklama: Genler arasındaki uzaklık ne kadar fazlaysa krossing over, dolayısıyla bağlı genlerin birbirinden ayrılma olasılığı o kadar fazladır. Buna göre, krossing over yüzdesi ne kadar düşükse iki gen birbirine o kadar yakındır.
Soru. 9
A, B, C ve D genleri bağlı genlerdir. A ile B arasındaki krossing over oranı %20, B ile C arasındaki %5, A ile D arasındaki %10, D ile C arasındaki %15 ve A ile C arasındaki %25 olduğuna göre, bu genlerin kromozom üzerindeki dizilimi ve D ile B arasındaki krossing over değeri nedir? Şekil çizerek açıklayınız.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap:
Açıklama: D - C arasındaki değerden B - C arasındaki değer çıkarıldığında D - B arasındaki krossing over değeri bulunur; %15 - %5 = %10 D ile B arasındaki krossing over oranıdır. Bağlı genlerde genler arasında krossing over olma olasılığı varsa, oluşabilecek gamet çeşidi sayısı da artabilir.
Soru. 10
Şekilde, insanda ABO kan grubu sistemine ilişkin bir tablo verilmiştir.
Tabloda X, Y ve Z ile belirtilen özellikleri belirtiniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap:
Açıklama: X: Alyuvar (eritrosit) hücreleri Y: Kanın plazmasında bulunabilen antikorlar. Z: Alyuvar hücre zarlarında bulunan ve kan grubunun oluşumundan sorumlu olan antijenlerdir.