Bir biyoloji öğretmeni, tamamlandığında 2 yavru hücre oluşan bir hücre döngüsünün evrelerini öğrencilerinden modellemelerini istemiştir. Aşağıda bir öğrencinin hazırladığı model verilmiştir.
Buna göre öğrencinin hazırladığı modelle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A. Hücre bölünmesi tipi olarak mitoz örnek verilmiştir.Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Proteinlerin yapısına katılan 20 çeşit amino asit olmasına rağmen bunları şifreleyen genetik kod veya kodon sayısının 61 olduğu bilinmektedir. Böylece hemen hemen her amino asit için birden fazla sayıda genetik kod vardır.
Genetik kod sayısının fazla olmasının canlılara sağladığı yarar aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A. Canlıların daha fazla çeşit protein sentezlemesine olanak sağlamasıCevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Normal hücrelerin ve kanser hücrelerinin kültür ortamındaki davranışlarını incelemek için aşağıdaki deney hazırlanıyor.
Bu deney sonuçlarına dayanarak,
I. Normal hücreler kültürde belirli bir yoğunluğa ulaştığı zaman hücre bölünmesi durur.
II. Kanser hücreleri yoğunluğa rağmen bölünmeye devam eder.
III. Kanser hücreleri enerjilerini tasarruflu kullandığından çok uzun süre bölünebilir.
Yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A. Yalnız ICevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
İnsanda gerçekleşen normal mitoz ve mayoz bölünme olayları ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A. Mitoz bölünme ile mayoz-I bölünmeleri tamamlandığında aynı sayıda hücre oluşur.Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
📘 Konu Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, mitoz ve mayoz bölünmenin evrelerini ve kromozom sayılarını karşılaştırmalı olarak kavrayabilme becerisini ölçen bir karşılaştırma ve analiz sorusudur. Öğrencinin evreleri ve kromozom/kromatit yapılarını bilinçli şekilde karşılaştırmasını gerektirir.
Mitoz bölünme: Vücut hücrelerinde görülür. Kromozom sayısı değişmez, 2n → 2n hücreler oluşur.
Mayoz bölünme: Eşey hücrelerinde görülür. Kromozom sayısı yarıya iner, 2n → n hücreler oluşur. Kromatit sayısı, kromozomların eşlenip eşlenmediğine göre değişir. Anafaz-II, kardeş kromatitlerin ayrıldığı aşamadır.
🔍 Şık Analizi:
A) ✅ → Her ikisinde de iki hücre oluşur → doğru.
B) ❌ → Yanlış ve doğru cevaptır. Açıklama: Mitozun metafazında hücre 2n kromozom taşır. Mayozun anafaz-II evresi nde artık her hücre n kromozom taşır ama her kromozom tek kromatitlidir (çünkü kardeş kromatitler ayrılır). Ancak kromozom sayısı değil, kromatit durumu değişmiştir. Buradaki hata şudur: Anafaz-II'de kromozom sayısı n, metafaz mitozda 2n → ama “iki katı” ifadesi müphem ve yanıltıcıdır.
C) ✅ → Her iki evrede de kromozomlar eşlenmiş durumdadır (iki kromatitli) → doğru.
D) ✅ → Crossing-over ve bağımsız dağılım nedeniyle genetik çeşitlilik oluşur → doğru.
E) ✅ → Her ikisinde de kardeş kromatitler ayrılmamıştır, sadece homolog kromozomlar ayrılmıştır. → Sayısal olarak eşittir → doğru.
Homolog kromozomlara sahip hücrenin mitozuna ait bir evre aşağıdaki gibi şematize edilmiştir.
Buna göre
I.Bölünmeye giren ana hücrenin kromozom sayısı 2n=6’dır.
II.Sitokinez hücre plağı oluşumu ile gerçekleşir.
III.Bölünme tamamlandığında 12 kromozomlu hücreler oluşur.
İfadelerinden hangileri doğrudur?
A. Yalnız ICevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
I. Bölünmeye giren ana hücrenin kromozom sayısı 2n=6’dır. ✅
Görselde metafaz evresi gösterilmektedir. Kromozomlar hücrenin ekvatoral düzleminde sıralanmıştır. Mitoz bölünmeye giren ana hücre diploiddir (2n) ve burada 6 kromozom görülmektedir. Bu, bölünmeye giren hücrenin 2n=6 kromozomlu olduğunu doğrular.
İnsanda gerçekleşen normal mitoz ve mayoz bölünme olayları ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A. Mitoz bölünme ile mayoz-I bölünmeleri tamamlandığında aynı sayıda hücre oluşur.Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Mitoz ve mayoz bölünmeler kromozom sayısı bakımından farklı süreçlerdir:
- Mitozun metafaz evresinde, kromozomlar diploit (2n) sayıda ve iki kromatitlidir.
- Mayozun anafaz-II evresinde, haploit (n) kromozomlar kardeş kromatitlerinden ayrılır ve tek kromatitli hale gelir.
- Ancak, mitozun metafazındaki kromozom sayısı, mayozun anafaz-II evresindeki kromozom sayısının iki katı değildir, çünkü mayozun anafaz-II evresinde haploit (n) kromozomlar tek kromatitli hale gelir, mitozun metafazında ise kromozomlar hâlâ iki kromatitlidir.
Bu nedenle B şıkkı yanlıştır.
Aşağıdaki olaylardan hangisi mitoz ve mayoz II bölünmenin her ikisinde de kural olarak gerçekleşir?
A. Haploid kromozomlu yavru hücre oluşmasıCevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Mitoz bölünme ve mayoz II evresinin ortak özelliği kardeş kromatitlerin ayrılmasıdır. Aşağıda her iki bölünmenin karşılaştırmasını görebilirsiniz:
Şıklar | Mitozda Gerçekleşir mi? | Mayoz II'de Gerçekleşir mi? | Açıklama |
---|---|---|---|
A | ❌ Hayır | ✅ Evet | Mitozda diploid (2n) hücre oluşurken, mayoz II sonunda haploid (n) hücreler oluşur. |
B | ❌ Hayır | ❌ Hayır | Sinapsis, homolog kromozomların eşleşmesi olup sadece mayoz I'de gerçekleşir. |
C | ❌ Hayır | ❌ Hayır | Homolog kromozom ayrılması yalnızca mayoz I anafazında görülür. |
D | ✅ Evet | ✅ Evet | Mitozun anafaz evresi ile mayoz II'nin anafaz evresi tamamen aynıdır. |
E | ❌ Hayır | ❌ Hayır | Crossing-over yalnızca mayoz I profazında gerçekleşir. |
Mitoz bölünme ve mayoz II'de ortak olarak gerçekleşen olay "Kardeş kromatitlerin ayrılmasıdır." Bu yüzden doğru cevap D şıkkıdır.
Aşağıdaki durumlardan hangisinde oluşan yeni bireylerin, hücre çekirdeklerindeki kalıtsal özellikleri, atasınınkine bire bir benzemeyebilir?
(Mutasyon gerçekleşmediği kabul edilecektir.)
A. Ana bireyde oluşan bir tomurcuktan gelişen yeni bir bireyinCevap İçin Tıklayınız...
Cevap: C
Temel Kavramlar:
- Eşeysiz üreme: Yeni bireylerin genetik yapısı ana bireyle birebir aynıdır (klonlanma gibi).
- Eşeyli üreme: Yeni birey, iki farklı bireyden gelen genetik materyali taşıdığı için genetik çeşitlilik gösterir.
Şık | Üreme Türü | Genetik Yapı Atasıyla Aynı mı? | Açıklama |
---|---|---|---|
A) Ana bireyde oluşan bir tomurcuktan gelişen yeni bireyin | Tomurcuklanma (Eşeysiz Üreme) | Aynı ✅ | Örnek: Hidra ve bira mayası. Yeni birey mitozla oluştuğu için genetik olarak aynıdır. |
B) Mitozla oluşan diploit spordan gelişen yeni bir bireyin | Vejetatif Üreme (Eşeysiz Üreme) | Aynı ✅ | Örnek: Eğrelti otu, mantarlar. Diploit sporlar mitozla çoğaldığı için genetik olarak aynıdır. |
C) Hermafrodit iki canlının birbirini döllemesiyle oluşan bireylerin | Eşeyli Üreme | Farklı ❌ | İki farklı bireyin genetik materyali birleştiği için genetik çeşitlilik oluşur. |
D) Diploit bir canlının diploit yumurtasından partenogenezle gelişen yeni bir bireyin | Partenogenez (Eşeysiz Üreme) | Aynı ✅ | Örnek: Su piresi, bal arıları. Partenogenezle oluşan birey, mitoz bölünme ile geliştiği için ana bireyle aynıdır. |
E) Planaryanın vücudunun ikiye bölünmesiyle oluşan bireylerin | Rejenerasyonla Üreme (Eşeysiz Üreme) | Aynı ✅ | Planarya bölünerek iki birey oluşturur. Mitoz bölünme olduğu için genetik olarak aynıdır. |
Eşeyli üreme genetik çeşitlilik oluşturur, çünkü iki bireyden gelen genetik materyal bir araya gelir.
Hermafrodit iki bireyin çapraz döllenme yapması, genetik olarak farklı bireylerin oluşmasına neden olur.
Diğer şıklar mitoz ve eşeysiz üreme içerdiği için genetik yapı birebir aynıdır.
Farklı bölünme aşamalarında olan 5 ökaryot hücre, 5 ayrı mikroskopta inceleniyor.
Bu mikroskoplardan,
• Birincisinde homolog kromozomların ayrı kutuplara çekildiği,
• İkincisinde kardeş kromatitlerin ayrıldığı,
• Üçüncüsünde sitoplazmanın bölündüğü,
• Dördüncüsünde tetrat oluştuğu,
• Beşincisinde bölünme süreci tamamlandığında dört hücre oluştuğu görülüyor.
Buna göre, mikroskopların hangilerindeki gözlem, izlenen bölünmenin mitoz ya da mayoz olduğuna karar vermek için kullanılabilir?
A. 1. ve 2.Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
1. Gözlem: Homolog kromozomların ayrılması sadece mayoz bölünmeye özgüdür.
4. Gözlem: Tetrat oluşumu sadece mayoz bölünmeye özgüdür.
5. Gözlem: Dört hücre oluşumu sadece mayoz bölünme sonunda görülür.
Diğer gözlemler (2 ve 3), mitoz ve mayoz bölünmelerde ortak olarak gerçekleşebildiği için bölünme türünü ayırt etmede yeterli değildir.
İnsan embriyosunun normal gelişiminde,
I. Mitoz,
II. Mayoz-I ve mayoz-II,
III. Farklılaşma
Olaylarının hangileri görülür?
A. Yalnız ICevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
İnsan embriyosunun gelişim süreci döllenme, hücre bölünmeleri (mitoz) ve hücre farklılaşması gibi temel biyolojik olayları içerir. Şıkları incelediğimizde hangi olayların embriyonik gelişimde görüldüğünü değerlendirebiliriz.
I. Mitoz (Görülür – Doğru)
II. Mayoz-I ve Mayoz-II (Görülmez – Yanlış)
III. Farklılaşma (Görülür – Doğru)
İnsan embriyosunun gelişimi mitoz bölünme ve farklılaşma süreçleri ile devam eder. Ancak mayoz bölünme, sadece üreme hücrelerinin oluşumu sırasında görülür ve embriyonik gelişimde yer almaz.
Öğrencilerimizin TYT (Temel Yeterlilik Testi) ve AYT (Alan Yeterlilik Testi) gibi sınavlara hazırlanırken kullanabilecekleri bilgileri sunuyoruz. Biyoloji konularında güçlü bir temel oluşturmak ve sınav başarınızı artırmak için doğru adrestesiniz!
Efeler-Aydın
info@biyolojihikayesi.com
................
©
Biyoloji Hikayesi.
All Rights Reserved. Designed by
Biyoloji Hikayesi
Distributed By:
Hamza EROL