Bir biyolog, araştırma laboratuvarında enzim miktarının reaksiyon hızına etkisini incelemek amacıyla deney tasarlar. Deneyde sıcaklık, pH, substrat miktarı ve diğer etken faktörleri sabit tutar. Deneyin başlarında, enzim miktarı arttığında reaksiyon hızında da artış olduğunu gözlemler. Ancak zamanla reaksiyon hızının azalmaya başladığını ve bir süre sonra tamamen durduğunu fark eder.
Deney boyunca ortam koşulları değiştirilmediği hâlde reaksiyon hızının azalması ve sonunda durmasının temel nedeni nedir? Açıklayınız.
Cevap İçin Tıklayınız...
🔹 Deneyin başında: Enzim miktarı artırıldığında, substrat moleküllerinin enzimlerin aktif bölgelerine bağlanma ihtimali artar. Bu yüzden reaksiyon hızı yükselir.
🔹 Zamanla neden reaksiyon yavaşlar?: Ortamda substrat miktarı sabittir. Enzimler substratları parçalayarak ürünlere dönüştürdükçe substrat azalır. Sonunda substrat tamamen biter → enzimlerin etki edeceği madde kalmaz. Bu durumda reaksiyon hızı azalır ve durur.
✅ Sonuç: Ortam koşulları sabit tutulduğu hâlde reaksiyon hızının azalmasının temel nedeni, substratın tükenmesidir. 👉 Yani enzimler çalışmaya hazır olsa da, ortada artık parçalanacak/işlenecek madde kalmadığı için reaksiyon sona ermiştir.
Yemek yedikten sonra vücudumuzda besinlerin parçalanması için karmaşık biyokimyasal süreçler başlar ve bu süreçlerde özel enzimler kullanılır. Bu enzimlerin etkin çalışması, sindirimin verimliliği için hayati öneme sahiptir. Benzer şekilde, hamur mayalanırken oluşan gazlar da başka bir tür biyolojik işlemin sonucudur. Maya hücreleri hamurun kabarmasını sağlayan bir dizi reaksiyon gerçekleştirir. Bu reaksiyonları hızlandıran özel enzimler, hücre içindeki ve dışındaki çeşitli şartlardan etkilenebilir. Hatta bu enzimlerin uygun olmayan şartlarda işlevlerini yitirdiği de gözlemlenebilir.
Yukarıda bahsedilen biyokimyasal süreçlerde görev alan enzimlerin aktivitelerini etkileyen temel faktörler neler olabilir?
Cevap İçin Tıklayınız...
👌 Enzimler canlılarda biyokimyasal reaksiyonların hızını ayarlayan protein yapılı katalizörlerdir. Ancak bu enzimlerin etkinliği çevresel koşullara duyarlıdır.
🔹 Enzimlerin aktivitelerini etkileyen temel faktörler
Sıcaklık
Uygun sıcaklıkta enzimler maksimum hızda çalışır.
Çok düşük sıcaklıkta enzimlerin etkinliği azalır, çok yüksek sıcaklıkta ise denatürasyon olur (üç boyutlu yapı bozulur).
pH (asitlik-bazlık derecesi)
Her enzimin çalıştığı optimum pH vardır.
Bu aralığın dışına çıkıldığında enzim yapısı bozulur, etkinlik düşer.
Örneğin: Pepsin asidik ortamda, amilaz nötr-alkali ortamda çalışır.
Enzim ve substrat (tepkiyen madde) yoğunluğu
Belirli bir noktaya kadar substrat veya enzim miktarı arttıkça reaksiyon hızı da artar.
Ancak enzimlerin aktif bölgeleri doygunluğa ulaştığında hız sabitlenir.
Su ve iyonlar
Enzimler sulu ortamda çalışır.
Ayrıca magnezyum, demir, çinko gibi bazı koenzim ve kofaktörler enzimlerin etkinliği için gereklidir.
İnhibitörler (engel olan maddeler)
Bazı kimyasal maddeler enzimin aktif bölgesini kapatarak veya yapısını bozarak çalışmasını engelleyebilir.
✅ Sonuç: Enzimlerin aktivitelerini etkileyen temel faktörler: sıcaklık, pH, enzim–substrat yoğunluğu, su ve iyonların varlığı ile inhibitör maddelerdir. 👉 Yani sindirimde ve mayalanma gibi biyolojik süreçlerde bu koşullar uygun olursa enzimler verimli çalışır; aksi halde işlevlerini yitirebilirler.
Öğrencilerimizin TYT (Temel Yeterlilik Testi) ve AYT (Alan Yeterlilik Testi) gibi sınavlara hazırlanırken kullanabilecekleri bilgileri sunuyoruz. Biyoloji konularında güçlü bir temel oluşturmak ve sınav başarınızı artırmak için doğru adrestesiniz!
Hasanefendi - Ramazan Paşa Mah.1921 Sok.No:24/A Efeler-Aydın
destek@biyolojihikayesi.com
+90.555.608 59 45
©
Biyoloji Hikayesi.
All Rights Reserved. Designed by
Biyoloji Hikayesi
Distributed By:
Rolpa Bilişim Pazarlama Yönetim Sistemleri