11.Sınıf Endokrin Bezleri ve Salgıladıkları Hormonlar Konusuna Ait Çalışma Soruları
Soru 1. 5667
Biyoloji dersinde öğretmeninin Diabetes mellitus (şeker hastalığı) ile ilgili iki ana sebebi olduğunu açıklar: yeterli insülinin salgılanamaması veya hücrelerin insüline duyarsız hale gelmesi. Bunun sonucunda hücrelerin yeterince . glikoz alamadığını, kandaki glikoz seviyesinin yükseldiğini ve bazı durumlarda glikozun idrarla atıldığını anlatır. Ancak, öğretmen ekler: "Bu hastalıkta glikozun enerji kaynağı olarak kullanılması yerine, vücut genellikle alternatif kaynaklara yönelir."
I. Kandaki glikoz miktarının artması
II. Kanında yeterince insülin olmaması
III. Hücrelerde enerji ihtiyacının daha çok glikozdan sağlanması
IV. İdrarında besin monomerlerine rastlanması
V. Hücrelerinin yeterli miktarda beslenememesi
Öğretmenin verdiği bilgiler ışığında Diabetes mellitus hastalığı olan bireylerde yukarıdaki durumlardan hangisinin olması beklenmez? Açıklayınız.
Cevap İçin Tıklayınız...
→ Diabetes mellitus hastalarında insülin eksikliği veya etkisizliği nedeniyle glikoz hücrelere alınamaz. → Bu durumda hücreler enerji ihtiyacını yağlar ve proteinler gibi alternatif enerji kaynaklarından sağlar. → I, II, IV ve V şıkları şeker hastalığının beklenen belirtilerini doğru şekilde ifade etmektedir. → Ancak III şıkkı, hastalığın fizyolojik işleyişine ters düşmektedir.
Soru 2. 5854
Biyoloji dersinde öğretmen, pankreasın kandaki glikoz düzeyini düzenlemesiyle ilgili bir şekil üzerinde açıklama yapar.
Şekilde, kandaki şeker miktarına göre salgılanan X ve Y hormonlarının nasıl çalıştığı gösterilir. Öğretmen, bu hormonlarla ilgili şu bilgileri açıklar:
1. Kandaki glikoz fazla olduğunda X hormonu (insülin) devreye girerek glikozun hücrelere geçişini sağlar ve kanda glikoz seviyesini düşürür.
2. Kandaki glikoz azaldığında ise Y hormonu (glukagon) kas ve karaciğerde depolanan glikozun kana geçişini sağlar.
3. X ve Y hormonları pankreasın farklı hücre gruplarından salgılanır.
Sonrasında öğretmen verdiği bilgilerin ışığında öğrencilere şu yorumları yapar:
I. X hormonu insülin olup kandaki fazla glikozun hücrelere geçişini sağlar.
II. X ve Y hormonları pankreasın aynı tip hücreleri tarafından sentezlenir.
III. Y hormonu kas ve karaciğerdeki glikozun kana geçişini sağlar.
Pankreastan salgılanan X ve Y hormonları ile ilgili yukarıdaki yorumları Doğru/Yanlış şeklinde değerlendirerek açıklayınız.
Cevap İçin Tıklayınız...
I. X hormonu insülin olarak adlandırılır ve kandaki glikozun hücrelere alınmasını sağlar. II. ifade yanlıştır. Çünkü X ve Y hormonları pankreasın farklı hücre grupları (insülin beta hücrelerinden, glukagon alfa hücrelerinden) tarafından sentezlenir. III. ifade yanlıştır. Çünkü Y hormonu (glukagon) kaslardaki glikozu değil, karaciğerde depolanan glikojeni glikoza dönüştürerek kana geçişini sağlar.
Soru 3. 5844
Biyoloji dersinde öğretmen, kandaki kalsiyum miktarını düzenleyen hormonların etkilerini açıklamak için bir grafik üzerinde çalışmaktadır.
Öğrencilere şu açıklamayı yapar:
t1: Kandaki kalsiyum miktarının artışı, bağırsaklardan emilimin gerçekleştiğini gösterir.
t2: Kalsiyum miktarı yükseldiği için, kalsitonin hormonu devreye girerek fazla kalsiyumun kemiklere depolanmasını sağlar.
t3: Kalsiyum miktarı azaldığında, parathormon devreye girerek kandaki kalsiyum seviyesini artırır.
t4: Kalsiyum miktarının normal seviyeye yaklaştığı görülmektedir, bu durum böbreklerden kalsiyum emiliminin etkili olduğunu düşündürür.
Sonrasında öğretmen öğrencilere şu yorumları yapar:
t1 anında bağırsaklardan kana kalsiyum emilimi olmuştur.
t2 anında kalsitonin etkindir.
t3 anında parathormon üretilir.
t4 anında böbreklerden yeterli miktarda kalsiyum emilememektedir.
t2 ve t4 zaman dilimlerinde farklı hormonlar etkindir.
Yukarıdaki grafiğe dayanarak verilen yorumlardan hangisi yanlıştır?
Cevap İçin Tıklayınız...
t4 anında kandaki kalsiyum miktarı normal seviyeye yaklaşmaktadır, bu da böbreklerin etkili çalıştığını ve kalsiyum emiliminin yeterli olduğunu gösterir. Diğer şıklar grafikle uyumludur.
Soru 4. 5766
Bir biyoloji dersinde, öğretmen hormonların vücutta nasıl çalıştığını anlatmaktadır. Öğretmen şu bilgileri verir:
"Hormonlar, hedef hücrelerdeki özel reseptörlere bağlanarak etkilerini gösterirler."
"Kandaki maddelerin miktarındaki değişiklikler bazı hormonların salgılanmasını tetikleyebilir. Örneğin, kandaki glikoz seviyesi insülin hormonunun salgılanmasını etkiler."
"Bazı hormonlar sinir hücreleri tarafından salgılanır. Örneğin, hipotalamus bu tür hormonlar salgılar."
"Hormonlar, kan yoluyla hedef organlara taşınabildiği gibi vücut içi kanallarla da taşınabilirler ve vücudun homeostatik dengesini sağlarlar."
Daha sonra öğretmen öğrencilere şu soruyu sorar:
Hormonlarla ilgili yukarıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
Cevap İçin Tıklayınız...
Hormonlar vücut içi kanallarla taşınmaz; kan dolaşımı aracılığıyla hedef organlara ulaşır.
Soru 5. 5973
Biyoloji dersinde öğretmen, kalsiyum dengesinin vücutta nasıl sağlandığını açıklamaktadır. Öğrencilere şu bilgileri verir:
"Kanda kalsiyum miktarı artarsa, kalsitonin adı verilen bir hormon salgılanır. Bu hormon, kalsiyumun böbreklerden atılmasını sağlayarak kanda kalsiyum seviyesini düşürür."
"Parathormon ise tam tersine çalışır. Kanda kalsiyum miktarı azaldığında devreye girer ve kemiklerden kana kalsiyum geçişini artırır. Ayrıca bağırsaklardan kalsiyum emilimini de destekler."
Daha sonra öğretmen, öğrencilere kalsiyum dengesinin sağlanmasıyla ilgili bir düşünce egzersizi yapmalarını ister.
I. Kanda kalsiyum miktarı artarsa, X hormonu salgılanır ve böbreklerden kalsiyumun atılması gerçekleşir.
II. X hormonu kalsitonin, Y hormonu parathormondur.
III. Y hormonunun etkisiyle bağırsaklardan kalsiyum emilimi azaltılır.
Öğretmenin verdiği bilgilere dayanarak, yukarıdaki ifadelerden hangileri gerçekleşebilir?
Cevap İçin Tıklayınız...
I ve II numaralı ifadeler doğrudur. Kalsitonin hormonu (X), kandaki kalsiyum seviyesini düşürmek için böbreklerden kalsiyum atılımını artırır (I doğru). Kalsitonin (X) ve parathormon (Y) hormonlarının görevleri öğretmenin açıklamalarına uygundur (II doğru). Ancak parathormonun etkisiyle bağırsaklardan kalsiyum emilimi arttırılır, azaltılmaz (III yanlış).
Soru 6. 6009
Biyoloji dersinde öğretmen, hormonların etki mekanizmalarıyla ilgili bilgiler paylaşmaktadır. Öğretmen sınıfa şu açıklamaları yapar:
1. "Büyüme hormonu tüm vücut hücrelerine etki ederken, TSH sadece tiroit bezine etki eder."
2. "FSH yumurtalıkta folikülün gelişmesini sağlarken, LH hormonu ovulasyonu sağlar."
3. "Tiroit bezinden salgılanan tiroksin hormonu ile böbrek üstü bezinden salgılanan adrenalin hormonu kalbin çalışmasını hızlandırır."
4. "Pankreastan salgılanan insülin hormonu kan şekerini düşürürken, glukagon hormonu kan şekerini artırır."
5. "Kalsitonin hormonu kandan kemiklere kalsiyum geçişini sağlarken, parathormon kemiklerden kana kalsiyum geçişini sağlar."
Öğretmenin verdiği bu bilgilerin ışığında; bazı hormonlar bütün vücut hücrelerine etki ederken bazıları sadece belli hedef dokulara etki ettiğini belirtmiştir.
Öğretmenin hangi ifadesinin hormonların tüm vücut hücrelerine veya belirli hedef dokulara etki edebileceğini en iyi açıklamaktadır? Açıklayınız.
Cevap İçin Tıklayınız...
1. "Büyüme hormonu tüm vücut hücrelerine etki ederken, TSH sadece tiroit bezine etki eder." Açıklama: Bu örnek, hormonların bazılarının tüm vücut hücrelerini (büyüme hormonu) etkilerken, bazılarının sadece belirli hedef dokulara (TSH'nin tiroit bezi) etki ettiğini açıkça göstermektedir. Bu nedenle, hormonların etki mekanizmasını anlamak için en iyi örnektir.
Soru 7. 5964
Aşağıda sağlıklı bir insanda kan şekeri oranının dengelenmesinde görevli hormonlar ve organlar gösterilmiştir.
Boş bırakılan yerleri doğru bir şekilde doldurunuz.
1. ............
2. ............
3. ............
4. ............
5. ............
6. ............
Cevap İçin Tıklayınız...
1. İnsülin 2. Kas ve yağ hücreleri 3. Düşer 4.Glukagon 5. Karaciğer 6. Yükselir
Soru 8. 5213
Hormonlar kanda belli bir eşik değerde bulunurlar. Hormonların az ya da aşırı salgılanması çeşitli hastalıklara neden olmaktadır.
Aşağıda eksikliğinde ortaya çıkan hastalıkları verilen hormonların isimlerini karşılarına yazınız.
Cücelik: ......
Şekersiz diyabet: ......
Tetani (Kaslarda zayıflık): .......
Kretenizm (Büyüme ve zeka geriliği): ......
Addison (Tunç hastalığı): .....
Cevap İçin Tıklayınız...
Cücelik: Büyüme hormonu (STH) Şekersiz diyabet: Antidiüretik hormon (ADH) Tetani (Kaslarda zayıflık): Parathormon Kretenizm (Büyüme ve zeka geriliği): Tiroksin Addison (Tunç hastalığı): Aldosteron
Soru 9. 5345
Antagonist hormon nedir? Açıklayarak antagonist özellik taşıyan hormonları yazınız.
Cevap İçin Tıklayınız...
Antagonist hormon; vücutta birbirine zıt çalışan hormon demektir. Antagonist çalışan hormonlar; 1. İnsülin ve glukagon, 2. kalsitonin ve parathormondur.
Soru 10. 5665
Aşağıda kandaki kalsiyum miktarının dengelenmesi şematize edilmiştir. Şekildeki numaralarla gösterilen yerlerle iigili aşağıdaki boşlukları doldurunuz.
1. ...... bezi uyarılır.
2. ...... hormonu salgılanır.
3. ...... ve ...... emilimini azaltır.
4. ...... de Ca+2 depolanır.
5. ...... bezi uyarılır.
6. ...... hormonu salgılanır.
7. ...... ve ...... emilimini artırır.
8. ...... kana ...... geçer.
Cevap İçin Tıklayınız...
1. Paratiroid bezi uyarılır. 2. Parathormon hormonu salgılanır. 3. Böbrek ve bağırsak emilimini azaltır. 4. Kemik de Ca+2 depolanır. 5. Tiroid bezi uyarılır. 6. Kalsitonin hormonu salgılanır. 7. Böbrek ve bağırsak emilimini artırır. 8. Kemik kana Ca+2 geçer.