11.Sınıf Dolaşım Sisteminin Yapı, Görev ve İşleyişi Konusuna Ait Çıkmış Soruları
Soru 1. 5672
HIV insanda AIDS hastalığına neden olan bir virüstür.
Bu hastalığın tedavisinde güçlüklerle karşılaşılmasına, bu virüsün,
I. Mutasyon hızının yüksek olması,
II. Bağımsız yaşam döngüsünün olmaması,
III. Çoğalmak için bağışıklık hücrelerini kullanması
Özelliklerinden hangileri neden olabilir?
(2010-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. I ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü), bağışıklık sistemini zayıflatarak AIDS hastalığına neden olur. Bu hastalığın tedavisindeki güçlüklerin temel nedenleri şunlardır:
I) HIV'in mutasyon hızının yüksek olması → Tedaviyi zorlaştırır.
- HIV, ters transkriptaz enzimiyle RNA’sını DNA’ya çevirirken çok fazla hata yapar (yüksek mutasyon oranı).
- Bu durum, virüsün hızla evrim geçirmesine ve bağışıklık sisteminin veya ilaçların virüsü tanımasını zorlaştırmasına neden olur.
- Bu yüzden HIV'e karşı geliştirilen ilaçlar ve aşılar sürekli olarak güncellenmek zorundadır.
II) HIV’in bağımsız bir yaşam döngüsüne sahip olmaması → Tedaviyi zorlaştırmaz.
- Virüsler genel olarak bağımsız olarak çoğalamazlar, ancak bu özellik HIV'e özgü bir durum değildir.
- Tüm virüsler konak hücreye ihtiyaç duyar, ancak bu durum HIV’i diğer virüslerden daha zor tedavi edilebilir yapmaz.
III) HIV'in çoğalmak için bağışıklık hücrelerini kullanması → Tedaviyi zorlaştırır.
- HIV, özellikle CD4+ T lenfositlerine saldırarak bağışıklık sisteminin düzenleyici hücrelerini yok eder.
- Bağışıklık sistemi çöktüğünde vücut diğer enfeksiyonlara karşı savunmasız hâle gelir.
- HIV’in bağışıklık sistemini hedef alması, tedavi geliştirmeyi zorlaştırır çünkü bağışıklık sistemi virüsü tanıyıp yok edemez.
Soru 2. 5121
Normal bir insanda karaciğer toplardamarında bulunan kandaki üre miktarının fazla olmasına, aşağıdaki moleküllerden hangisinin yıkımının artması neden olur?
(2010-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
A. GlukozB. Glikojen
C. Gliserol
D. Aminoasit
E. Yağ asitleri
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Üre, protein ve amino asitlerin metabolizması sonucu azotlu atıkların vücuttan uzaklaştırılması için üretilen bir atık bileşiktir. Amino asitler karaciğerde deamine (amonyak ayrıştırma) edildiğinde üre oluşur ve bu üre karaciğer toplardamarı ile böbreklere taşınarak idrarla atılır.
Amino asitlerin fazlaca yıkılması → Amonyak (NH₃) oluşumu artar → Karaciğerde üre sentezi artar → Karaciğer toplardamarında üre miktarı yükselir.
Amino asitlerin yıkımı, üre miktarını artıran tek mekanizmadır, çünkü azot içeriğine sahiptir ve üre döngüsüne katılır.
Bu yüzden doğru cevap D şıkkıdır (Aminoasit).
Soru 3. 5990
Yukarıdaki tablo insanın alveolünde, aort kanında ve doku sıvısında ölçülmüş oksijen ve karbondioksit kısmi basınç değerlerini göstermektedir.
Buna göre, K, L ve M ile gösterilen alveol, aort kanı ve doku sıvısı aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
K L M
(2010-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
A. Alveol Aort kanı Doku sıvısıB. Alveol Doku sıvısı Aort kanı
C. Doku sıvısı Alveol Aort kanı
D. Aort kanı Alveol Doku sıvısı
E. Aort kanı Doku sıvısı Alveol
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Soru 4. 5460
Aşağıdakilerden hangisi antikorların özelliklerinden biri değildir?
(2010-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
A. Antijenleri fagosite etmeB. Protein yapısında olma
C. Antijenle karşılaştığında oluşma
D. Antijene özgü olma
E. B hücreleri tarafından üretilme
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
Antikorlar, bağışıklık sisteminin hücreden bağımsız olarak ürettiği proteinlerdir ve antijenlere özgü olarak bağlanarak onları etkisiz hale getirirler. Ancak kendileri antijenleri fagosite etmezler!
Şıkları analiz edelim:
A) Antijenleri fagosite etme → Yanlış (Antikorların Görevi Değildir)
Fagositoz, makrofajlar, nötrofiller ve dendritik hücreler gibi fagositoz yapan bağışıklık hücreleri tarafından gerçekleştirilir.
Antikorlar doğrudan antijenleri yutmaz, sadece onları işaretleyerek fagosit hücrelerin tanımasını kolaylaştırır.
Bu nedenle A şıkkı antikorların bir özelliği değildir ve doğru cevaptır.
Soru 5. 5656
İnsan vücudunda ödem oluşmasında,
I. Kılcal damarlardaki kan basıncının artması,
II. Kan proteinlerinin azalması,
III. Dokular arası sıvının ozmotik basıncının azalması
Durumlarından hangileri etkili olur?
(2010-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Ödem, dokular arasında fazla sıvı birikmesi sonucu oluşur ve genellikle kan basıncı, kan proteinleri ve ozmotik dengeyle ilgilidir.
Ödem oluşumuna neden olan faktörleri inceleyelim:
Kılcal damarlardaki kan basıncının artması (I) → Ödem Oluşur
- Kılcal damarlardaki kan basıncı arttığında, plazma sıvısı daha fazla dokuya geçer.
- Fazla sıvı dokulara geçtiğinde, lenf sistemi bu sıvıyı yeterince toplayamazsa ödem oluşur.
- Örnek: Hipertansiyon veya uzun süre ayakta kalma durumlarında bacaklarda ödem oluşabilir.
Kan proteinlerinin azalması (II) → Ödem Oluşur
- Kan proteinleri (özellikle albümin), plazmanın ozmotik basıncını sağlar ve dokulardaki fazla sıvının geri emilmesine yardımcı olur.
- Kan proteinleri azaldığında, kılcal damarlardan dokuya sıvı çıkışı artar ve ödem meydana gelir.
- Örnek: Karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları veya yetersiz beslenme sonucu kan proteinleri düşerse ödem görülür.
Dokular arası sıvının ozmotik basıncının azalması (III) → Ödem Oluşmaz
- Dokular arası sıvının ozmotik basıncı düştüğünde, suyun damarlara geri çekilmesi kolaylaşır.
- Bu durumda sıvı dokuya değil, damara yönelir ve ödem oluşmaz.
- Bu nedenle III. seçenek ödem oluşumunda etkili değildir.
Soru 6. 5645
Bir insana,
I. Kızamık aşısı yapıldıktan bir süre sonra kızamık etkeninin verilmesi,
II. Suçiçeği hastalığı geçirmeden suçiçeği etkeninin verilmesi,
III. Kabakulak hastalığı geçirdikten sonra kabakulak etkeninin verilmesi
Uygulamalarından hangilerinin sonucunda o insanın hastalanması beklenir?
(2008-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Soru 7. 5803
Bir insana,
I. Kızamık aşısı yapıldıktan bir süre sonra kızamık etkeninin verilmesi,
II. Suçiçeği hastalığı geçirmeden suçiçeği etkeninin verilmesi,
III. Kabakulak hastalığı geçirdikten sonra kabakulak etkeninin verilmesi
Uygulamalarından hangilerinin sonucunda o insanın hastalanması beklenir?
(2008-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Soru 8. 5265
İnsanda, kan plazmasının ozmotik basıncının artması, aşağıdakilerden hangisine neden olur?
(2006-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
A. Atılan idrar miktarının azalmasınaB. Kanda glukoz miktarının artmasına
C. İdrarda glukoz miktarının azalmasına
D. İdrarla atılan tuz miktarının artmasına
E. İdrarla atılan üre miktarının artmasına
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
Soru 9. 5300
Yukarıdaki şemada, insan karaciğerini oluşturan lopçuklardan biri, numaralanmış bazı damarları, kanalları ve bir kısım hücreleriyle gösterilmiştir. Karaciğerin lopçuklarında gerçekleşen olaylar arasında,
I. üretilen safra sıvısının uzaklaştırılması,
II. depolanmış öncül A vitamininden oluşturulan A vitamininin kan dolaşımına gönderilmesi
olayları da vardır.
Lopçuklarda I. ve II. olaylarla ilgili madde akışının gerçekleştiği yapılar ve bu yapıların madde akışına göre sıralanışı aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
(2006-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
A. I.Olay ⇒ 1 → 2 → 3 II.Olay ⇒ 3 → 2 → 4B. I.Olay ⇒ 2 → 4 → 5 II.Olay ⇒ 1 → 4 → 3
C. I.Olay ⇒ 3 → 5 → 4 II.Olay ⇒ 2 → 3 → 1
D. I.Olay ⇒ 3 → 2 → 1 II.Olay ⇒ 3 → 5 → 4
E. I.Olay ⇒ 4 → 3 → 1 II.Olay ⇒ 5 → 2 → 4
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Soru 10. 5808
İnsanda, karaciğerin bazı besin maddelerinin depolanması, kanın zehirli maddelerden arındırılması, homeostasisin sağlanması gibi görevleri vardır. Aşağıdaki şemada, karaciğere kan getiren ve karaciğer- den kan götüren damarlar numaralanarak gösterilmiştir.
Buna göre, karaciğere kan getiren ve karaciğerden kan götüren damarlar aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak gruplanmıştır?
Karaciğere kan Karaciğerden kan
getiren damarlar götüren damarlar
(2005-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))
A. 1, 3 2, 4B. 1, 4 2, 3
C. 1, 2, 3 4
D. 2, 3, 4 1
E. 4 1, 2, 3
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D