12.Sınıf Canlılar ve Çevre Konusuna Ait Çalışma Soruları
Soru 1. 5780
Bakterilerin antibiyotik direncinin oluşmasında aşağıdaki faktörlerden hangisi etkili olmaz?
A. Bakteri hüccre zarının bariyer olarak iş görmesiB. Bakterinin antibiyotiklerin bağlandığı reseptörleri değiştirmesi
C. Bakteri tarafından antibiyotiği işlevsiz kılacak enzimlerin üretilmesi
D. Antibiyotiğin bakteri tarafından özel bir mekanizma ile dışarı atılması
E. Bakterinin plazmitlerini kaybetmesi
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
Soru 2. 6148
Bilinçsiz ve yoğun olarak kullanılan pestisitlerin kendisi ya da kalıntısı
I. İçme sularında
II. Gıdalarda
III. Solunan havada
İfadelerinden hangilerinde bulunabilir?
A. Yalnız IB. Yalnız ll
C. Yalnız III
D. I ve II
E. I, II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
Soru 3. 6280
Mısır, 7000 yıl önce New Mexico'da yerliler tarafından bulunmuştur. Boyu 10-15 cm uzunluğundadır. Yerliler ürettikleri mısırların içinden uzun boyluların tohumlarını alarak ekmişler ve uzun boylu mısırların çoğalmasını sağlamışlardır.
Bu işlem aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
A. Kalıtsal varyasyonB. Yapay seçilim
C. Doğal seçilim
D. Modifikasyon
E. İzolasyon
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Soru 4. 6138
Kirlilik oranına bağlı olarak ortamlara bırakılan ve yakalanan böceklerin sayıları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Verilen tabloya göre
I. Kirliliğin artması koyu renkli böceklerin seçilimini sağlar.
II. Kirliliğin azalması açık renkli böceklerin yakalanmasını kolaylaştırır.
III. Kirliliğin artması koyu renkli böceklerin yakalanma oranını azaltır.
Yorumlarından hangileri yapılabilir?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve llI
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Soru 5. 6020
Sıcak bölgelerde yaşayan tilkiler, soğuk bölgelerde yaşayanlara göre daha uzun kulaklı ve uzun kuyrukludur.
Bilim insanlarına göre bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanmaktadır?
A. Çevrede meydana gelen değişmelerin, genetik yapıyı etkilememesiB. Çevre etkisiyle kazanılan özelliklerin, yeni nesillere aktarılması
C. Çevreye uyum sağlayan canlıların yaşama şansının artması
D. Kullanılan organların zamanla gelişmesi
E. İzolasyonların çeşitliliğe neden olması
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: C
Soru 6. 5336
Bir bitkinin aşağıdaki özelliklerden hangisine sahip olması, kurak bir ortamda yaşaması ile ilgili değildir?
A. Yaprakların geniş olmasıB. Tüylü yapraklara sahip olması
C. Gövdesinin kısa olması
D. Kalın kütikula bulundurması
E. Dikensi yapraklar bulundurması
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: A
Soru 7. 5549
Bukalemunun renk değiştirmesi, kurak bölge bitkilerinin yapraklarının diken şeklinde olması gibi özellikler aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?
A. ModifikasyonB. Adaptasyon
C. Doğal seçilim
D. Mayoz bölünme
E. Eşeyli üreme
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Soru 8. 5805
Aşağıdaki canlılardan hangisinde somatik hücrede oluşan bir mutasyonun yavru hücrelere aktarılma ihtimali yoktur?
A. Kavak ağacıB. Bir hücreli paramesyum
C. Deniz yıldızı
D. Yassı solucan
E. Kurbağa
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
📘 Konu Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, somatik (vücut) hücrelerinde oluşan mutasyonların kalıtsal aktarımı ile ilgili temel bir kavrayışı ölçen bir kavram bilgisi ve yorum sorusudur. Öğrencinin üreme biçimlerine göre kalıtsal aktarım farkını anlamasını ölçer. Somatik mutasyon, vücut hücrelerinde (üreme hücresi dışındaki hücrelerde) meydana gelen mutasyonlardır. Kalıtsal değildir, çünkü üreme hücrelerine aktarılmazlar. Ancak bazı canlılarda, yeni bireyler vücut hücrelerinden meydana geldiği için bu mutasyonlar dolaylı yoldan yavru hücrelere geçebilir.
Bu olay özellikle: Vejetatif üreyen bitkilerde (örneğin: kavak ağacı), Rejenerasyonla çoğalan canlılarda (örneğin: deniz yıldızı, yassı solucan), Bölünme ile üreyen bir hücrelilerde (örneğin: paramesyum) mümkündür.
🔍 Şık Analizi:
A) Kavak ağacı ✅ → Vejetatif (eşeysiz) üreme ile çoğalabilir. → Somatik mutasyon, yeni bitkiye aktarılabilir.
B) Bir hücreli paramesyum ✅ → Hücre bölünmesi ile çoğalır. → Tüm yapı hücre olduğu için, mutasyon doğrudan yavruya geçer.
C) Deniz yıldızı ✅ → Rejenerasyonla çoğalabilir (kol kopmasıyla yeni birey oluşabilir). → Mutasyon varsa yeni bireye aktarılabilir.
D) Yassı solucan ✅ → Rejenerasyon yeteneği yüksektir. → Vücut hücrelerinden yeni birey oluşabilir → mutasyon aktarılabilir.
E) Kurbağa ❌ → Doğru cevap. → Eşeyli üreyen, gelişmiş bir hayvandır. → Üreme hücreleri dışındaki (somatik) mutasyonlar nesle aktarılmaz.
Soru 9. 5618
Aşağıda verilenlerden hangisi varyasyon oluşmasında etkili faktörlerden biri değildir?
A. Homolog kromozomların bağımsız dağılımıB. Crossing over ile gen değişimi
C. Gen mutasyonları
D. Farklı gen dizilimli gametlerin döllenmesi
E. Adaptasyon sağlanması
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
📘 Konu Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, kalıtsal varyasyonun (çeşitliliğin) oluşum mekanizmalarını ayırt etmeyi amaçlayan bir bilgi ve kavram analizi sorusudur. Öğrencinin varyasyon oluşturan mekanizmaları iyi anlamasını ve adaptasyon ile varyasyon arasındaki farkı ayırt edebilmesini ölçer.
Varyasyon (kalıtsal çeşitlilik), aynı tür içindeki bireylerin genetik yapılarındaki farklılıklardır. Bu farklılıkların oluşmasında etkili olan mekanizmalar şunlardır: Mayoz sırasında homolog kromozomların bağımsız dağılımı Crossing over (parça değişimi) Gen mutasyonları Farklı genetik yapıya sahip gametlerin döllenmesi (rekombinasyon) 🧬 Bu mekanizmalar DNA düzeyinde ve genetik temelli farklılıklar oluşturur.
🔍 Şık Analizi:
A) ✅ → Mayoz I sırasında gerçekleşir. → Kromozomlar rastgele ayrıldığı için farklı kombinasyonlar oluşur → varyasyon oluşur.
B) ✅ → Kardeş olmayan kromatitler arasında parça değişimi olur. → Yeni gen kombinasyonları → varyasyon kaynağıdır.
C) ✅ → Genetik materyaldeki kalıcı değişikliktir. → Kalıtsal ise varyasyon oluşturur.
D) ✅ → Eşeyli üremenin temeli. → Farklı genetik yapıya sahip sperm ve yumurta birleşince → yeni varyasyon oluşur.
E) ❌ → Doğru cevap. → Adaptasyon, mevcut kalıtsal özelliklerin çevreye uyum sağlamasıdır. → Yeni bir genetik çeşitlilik oluşturmaz. → Varyasyon sonucu ortaya çıkan özelliklerden seçilenlerin korunmasıdır.
Soru 10. 5722
Canlıların kalıtsal yapısında, ani olarak meydana gelen ve genellikle zararlı olan değişiklikler "mutasyon" olarak adlandırılır.
Mutasyonların eşeyli üreyen canlılarda doğal seçilimde etkili olması için;
I. Birden fazla mutajen etken tarafından meydana getirilme
II. Vücut hücrelerinde meydana gelme
III. Sperm ve yumurta hücrelerinin oluşması sırasında meydana gelme
Özelliklerinden hangilerine sahip olması gerekir?
A. Yalnız IB. Yalnız III
C. I ve II
D. I ve III
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
📘 Konu Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, mutasyonların doğal seçilim üzerindeki etkisi ile ilgili temel bir kavrayışı ölçen yorum ve bilgi sorusudur. Bu soruyla öğrenciden beklenen, mutasyonun doğal seçilimde etkili olabilmesi için kalıtsal olması gerektiğini kavramasıdır.
Mutasyon: DNA ya da kromozom yapısında meydana gelen ani ve kalıcı değişikliktir. Mutasyonlar her zaman kalıtsal değildir. Kalıtsal (gelecek nesillere aktarılabilen) olabilmesi için: → Üreme hücrelerinde (sperm ve yumurta) veya bunları oluşturan mayoz bölünme sürecinde gerçekleşmiş olması gerekir. Vücut (somatik) hücrelerinde olan mutasyonlar sadece bireyin kendisini etkiler, nesilden nesile aktarılmaz. Doğal seçilim, kalıtsal olan çeşitlilikler üzerinde işler.
🔍 Öncül Analizi:
I. ❌ → Mutasyonun kaç faktörle oluştuğu değil, nerede oluştuğu önemlidir. → Kalıtsal olup olmamasını etkilemez.
II. ❌ → Yanlış. → Bu tür mutasyonlar kalıtsal değildir, sadece bireyin kendisini etkiler. → Doğal seçilimde etkili olamaz.
III. ✅ → Doğru. → Kalıtsal mutasyon budur. → Bu mutasyonlar sonraki nesle geçer ve doğal seçilim tarafından seçilir veya elenir.