Cevap: B

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, terleme ve karbondioksit alışverişi yapan bitki hücresinin hangisi olduğunu bulmayı gerektiriyor. Grafikte zamanla: Karbondioksit miktarı azalıyor (→ fotosentez yapılıyor) Terleme ile atılan su miktarı artıyor (→ su buharı çıkışı var)

Bitkilerde stomalar, gaz alışverişinin ve terlemenin gerçekleştiği küçük açıklıklardır. Stomalar, iki adet bekçi hücresinden oluşur. Bu hücreler: Fotosentezde karbondioksit alımını sağlar Terleme ile su buharı çıkışını kontrol eder Kloroplast içerir → fotosentez yapabilirler

🧠 Soru Tipi: Grafik + Bilgi Sorusu. Bu, gözlem yorumlamayı ve ilgili yapıyı doğru tanımayı gerektiren bir grafik analiz sorusudur.

🔍 Şık Analizi:

A) Lentisel ❌ Yanlış → Sadece gaz alışverişi sağlar (odunsu gövdelerde). → Terleme ile su atımı yapılmaz → Bu nedenle grafikle uyuşmaz.

B) Stoma bekçi hücreleri ✅ Doğru → Hem karbondioksit alımı sağlar → Hem de terleme ile su buharı çıkışını kontrol eder → Grafik bu iki olayı gösterdiği için doğru hücre budur.

C) Mantar doku hücreleri ❌ Yanlış → Gövdede koruma sağlar, ölü hücrelerdir → Gaz alışverişi veya terleme yapılmaz

D) Epidermis hücreleri ❌ Yanlış → Koruyucu dokudur → Gaz alışverişi yapmaz, kloroplast içermez → Stomaları oluşturur ama kendisi görev yapmaz

E) Palizat parankiması hücresi ❌ Yanlış → Fotosentez yapar, yani CO₂ kullanır → Ama terleme ile su atımı yapmaz → Grafikteki “terleme ile su atımı” kısmını açıklayamaz

Cevap: D

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, bitkilerin fazla suyu nasıl ve hangi yapı ile attığını sorgulayan temel bir bilgi sorusudur. Bitkilerde suyun atılması genellikle terleme (buhar halinde) ile gerçekleşir. Ancak: Havanın nemli olduğu, Terlemenin azaldığı ortamlarda bitki, suyu sıvı halde atar. Bu olaya gutasyon denir. Bu sıvı, sadece sudan ibaret değil, bir miktar mineral tuz da içerir.

🧠 Soru Tipi: Bilgi Sorusu Bu soru, doğrudan yapı–görev eşleştirmesi bilgisi isteyen bir sorudur.

🔍 Şık Analizi:

A) Stoma ❌ Yanlış → Stomalar gaz alışverişini ve terlemeyi (buhar hâlinde su kaybı) sağlar. → Gutasyon (sıvı su atımı) stomadan yapılmaz.

B) Lentisel ❌ Yanlış → Özellikle odunsu gövdelerde bulunan küçük açıklıklardır. → Hava alışverişine izin verir, su atımıyla ilgisi yoktur.

C) Epidermis ❌ Yanlış → Bitkinin koruyucu dokusudur. → Hidatot, stoma gibi yapılar epidermisten farklılaşarak oluşur ama kendisi doğrudan atım yapmaz.

D) Hidatot ✅ Doğru → Yaprak kenarlarında bulunan özel açıklıklardır. → Sıvı su ve tuzların atılmasını sağlar. → Bu olaya gutasyon denir. ✔️ Doğru yapı budur.

E) Meristem ❌ Yanlış → Bölünür (üretici) dokudur. → Büyüme sağlar, atılım görevine sahip değildir.

Cevap: D

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, bitkilerin organ sistemlerini tanımaya yönelik çok temel ama önemli bir bilgi sorusudur. Bitkilerde iki temel organ sistemi vardır:

Kök sistemi: Toprak altında yer alır. Su ve mineral emilimi, bitkiyi toprağa bağlama görevini üstlenir.

Sürgün sistemi: Toprak üstünde kalan tüm yapılar bu sisteme aittir. Gövde, yaprak, çiçek ve meyve gibi yapılar sürgün sisteminin parçalarıdır.

🧠 Soru Tipi: Bilgi Sorusu Bu, doğrudan sınıflandırma ve tanım bilgisi isteyen bir sorudur.

🔍 Şık Analizi:

A) Yapraklar ✅ Sürgün sistemine aittir. → Fotosentez yapar, terleme ve gaz alışverişi sağlar.

B) Gövde ✅ Sürgün sistemine aittir. → Bitkinin dik durmasını sağlar, madde iletimini gerçekleştirir.

C) Meyve ✅ Sürgün sistemine aittir. → Tohumu korur ve yayılmasını sağlar. Çiçeklerin döllenmesinden sonra oluşur.

D) Kökler ❌ Sürgün sistemine ait değildir. → Kök sistemine aittir. → Su ve mineral alımı ile toprağa tutunma görevini üstlenir. ✔️ Bu nedenle doğru cevap budur.

E) Çiçekler ✅ Sürgün sistemine aittir. → Eşeyli üremeyi sağlar, meyve ve tohum oluşturur.

Cevap: E

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soru, bitkide hangi yapılar veya olayların desteklik sağladığını ölçmeye yönelik çok net bir bilgi sorusudur. Bitkiler, kendi ağırlıklarını taşımak ve dik durabilmek için bazı hücre ve yapılarla desteklik sağlar. Bu desteklik, bazen hücrelerin çeperlerinden, bazen de hücre içi basınçtan (turgor basıncı) kaynaklanır.

🧠 Soru Tipi: Bilgi Sorusu Bu soruda, hangi hücre veya olayın desteklik sağlayan bir işleve sahip olmadığını bilmemiz gerekiyor.

🔍 Şık Analizi:

A) Turgor basıncı ✅ Desteklik görevi vardır. → Canlı bitki hücrelerinde sitoplazmanın hücre çeperine yaptığı basınç, hücrenin dik durmasını sağlar. → Otlarda ve genç sürgünlerde önemli bir destek kaynağıdır.

B) Kollenkima ✅ Destek dokudur. → Genç bitkilerde, büyüyen organlara mekanik destek sağlar. → Canlı hücrelerden oluşur, çeperleri selüloz ve pektinle kalınlaşmıştır.

C) Sklerenkima lifleri ✅ Desteklik görevi vardır. → Kalın, ligninli hücre çeperlerine sahip ölü hücrelerdir. → Özellikle olgun dokularda dayanıklılık sağlarlar.

D) Taş hücreleri ✅ Desteklik sağlar. → Sklerenkimanın bir alt türüdür. → Özellikle sert kabuklu meyvelerde (armut, ceviz) görülür. → Mekanik destek sağlar.

E) Epidermis hücreleri ❌ Desteklik görevi yoktur. → Epidermis, koruyucu bir örtü dokudur. → Görevi: su kaybını önlemek, dış etkilere karşı korumak, stoma/hidatot oluşumuna zemin hazırlamak → Mekanik destek sağlamak gibi bir görevi yoktur. ✔️ Bu nedenle doğru cevap budur.

Cevap: D

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bu soruda, aynı özellikteki iki bitki farklı sıcaklıklarda ama aynı ışık koşullarında tutuluyor ve eşit miktarda su veriliyor. Amaç: Sıcaklık farklılığının su kaybı (terleme) üzerindeki etkisini görmek.

🧠 Soru Tipi: Deney – Yorum + Bilgi Sorusu Bu soruda öğrenci, deneysel düzenekten mantıkla doğru sonucu çıkarma becerisini göstermelidir. Verilen tüm şıklar gözlem veya bilgiye dayalı çıkarımlar içeriyor.

🔍 Şık Analizi:

A) 1. bitkinin su kaybı diğerinden fazla olur. ✅ Doğru → Çünkü 1. bitki 30 °C'de, 2. bitki 15 °C'de tutuluyor. → Sıcaklık arttıkça terleme artar, dolayısıyla 1. bitkinin su kaybı daha fazladır.

B) Her iki bitkinin de 3. gündeki su tüketimi 4. güne göre daha fazla olur. ✅ Doğru olabilir → Topraktaki su azaldıkça, bitki su çekmekte zorlanır. → Bu nedenle günler ilerledikçe su tüketimi azalma eğilimindedir.

C) Bitkilerin su kaybı çevre sıcaklığından etkilenir. ✅ Doğru → Bu zaten deneyin temelini oluşturan değişkendir. → Yüksek sıcaklık → daha fazla terleme.

D) Bitkilerin su kaybını ışık etkiler. ❌ Yanlış (ve doğru cevap budur) → Işık su kaybını etkileyebilir, ama bu deneyde ışık sabittir (iki ortam da ışıklıdır). → Bu nedenle ışığın su kaybı üzerindeki etkisini karşılaştıracak bir durum yoktur. ✔️ Soruda “bu deney süresince elde edilecek sonuçlarla ilgili olarak” deniyor. → Bu nedenle ışığın etkisine dair bir sonuç çıkmaz. → Bu ifade deneyle desteklenmediği için yanlıştır.

E) Bitkilerin toprağındaki 1. gündeki nem oranı 4. güne göre daha fazladır. ✅ Doğru → İlk gün toprağa su veriliyor → en yüksek nem oranı → Günler geçtikçe topraktaki nem azalır.

Cevap: E

📘 Soru Hakkında Kısa Bilgi: Bitkilerde bazı dokular, hayat boyu bölünme yeteneğini korur. Bu dokulara meristem (bölünür doku) denir. Meristem dokular:

Uç (apikal) meristem → boyuna büyümeyi sağlar (tepe tomurcuğu ve kök ucu)

Yanal meristem → enine kalınlaşmayı sağlar (özellikle gövdede)

🧠 Soru Tipi: Görsel Yorumlama + Bilgi Sorusu. Bu soru hem şekli tanımayı, hem de meristem dokuların nerelerde bulunduğunu bilmeyi gerektirir.

🔍 Öncül Analizi:

I. Genç yaprak ❌ Meristem yok → Yaprak oluşumu tamamlandıktan sonra, hücreleri farklılaşır ve bölünme yeteneğini kaybeder. → Genç yaprak olsa bile sürekli bölünmez.

II. Tepe tomurcuğu ✅ Uç meristem bulunur → Boyuna büyümenin merkezidir. → Hayat boyu aktif kalabilir.

III. Kök ucu ✅ Uç meristem bulunur → Köklerin uzamasını sağlar. → Sürekli aktif bölünme görülür.

IV. Gövde ✅ Yanal meristem (kambiyum) bulunur → Özellikle çok yıllık bitkilerde gövde kalınlaşır, bu yanal meristemin işidir. → Hayat boyu görev yapar.