Cevap: C

Cevap: D

Cevap: D

Bu soru, bitkilerde yönelim ve tepkisel hareketler konusuna ait kavram bilgisi sorusudur. Tropizma ve nasti arasındaki farkı anlayan bir öğrenci bu soruyu kolaylıkla çözebilir.

🌿 Kısaca Bilgi:

Tropizma: Bitkideki yönelimsel büyüme hareketidir. Uyaranın yönüne bağlıdır. Örn: ışığa yönelme (fototropizma), yerçekimine yönelme (jeotropizma).

Nasti: Bitkideki yönsüz tepki hareketidir. Uyaranın varlığına karşı şekil değişimi olur, yönü uyaranın yönüne bağlı değildir. Örn: çiçeğin açılıp kapanması, dokunmaya karşı yaprak kapanması (hassas bitki gibi).

🔍 Şık Analizi:

A) Tropizma – negatif gravitropizma (yer çekiminin tersine yönelme) ❌

B) Tropizma – hidrotropizma (suya yönelme) ❌

C) Tropizma – tigmotropizma (dokunmaya yönelim) ❌

D) ✔ Nasti – fotonasti (ışığın varlığına tepki, ama yönü önemli değil) ✅

E) Tropizma – fototropizma (ışığa doğru yönelme) ❌

✅ Doğru Cevap: D) Akşamsefası bitkisinin çiçeklerinin aydınlıkta kapanıp karanlıkta açılması Bu bir nasti hareketidir çünkü yönü değil, ışığın varlığı/yokluğu önemlidir.

Cevap: E

Bu soru, bitkisel fizyoloji ve çevresel etkenler bilgisine dayanan bir neden-sonuç ilişkisi sorusudur. Ağaçlarda oluşan yaş halkaları, her yıl kambiyum dokusunun oluşturduğu yeni odun dokularıyla meydana gelir ve bu halkaların genişliği, o yılki büyüme koşullarının bir göstergesidir.

🌳 Kısaca Bilgi: Geniş yaş halkaları: İyi büyüme yılı (bol su, güneş, besin, uygun sıcaklık). Dar yaş halkaları: Zorlayıcı koşullar (kuraklık, soğuk, az ışık, hastalık).

🔍 Şık Analizi:

A) Yağış miktarının azalması → Su azlığı büyümeyi yavaşlatır → ✅ dar halka oluşur.

B) Ortam sıcaklığının azalması → Metabolizma yavaşlar → ✅ dar halka oluşur.

C) Aldığı ışık miktarının azalması → Fotosentez azalır → ✅ büyüme yavaşlar.

D) Bitki zararlılarının artması → Doku hasarı, besin kaybı → ✅ büyüme etkilenir.

E) Topraktaki azotlu bileşiklerin artması → ❌ Bu bir besin avantajıdır, büyümeyi teşvik eder, dar halka oluşmasına neden OLMAZ, tersine daha geniş halkalar oluşabilir.

✅ Doğru Cevap: E) Topraktaki azotlu bileşiklerin miktarının artması Çünkü bu durum bitkinin büyümesini destekler, baskılayıcı değil, olumlu bir etkidir.

Cevap: D

Bitkilerde Primer (Birincil) ve Sekonder (İkincil) Büyüme ile İlgili Analiz

Bitkilerde büyüme primer (uzama) ve sekonder (kalınlaşma) büyüme olmak üzere ikiye ayrılır. Seçenekleri tek tek inceleyelim:

✅ I. Otsu bitkilerde sadece primer büyüme görülür.

✔ Doğru!

• Otsu bitkiler yalnızca uç meristemleri (apikal meristem) sayesinde uzar.
• Lateral (yan) meristemleri olmadığı için sekonder büyüme görülmez.

✅ II. Odunsu bitkilerde kök ve gövdenin kalınlaşması sekonder büyüme ile gerçekleşir.

✔ Doğru!

• Sekonder büyüme lateral meristemler (kambiyum ve mantar kambiyumu) ile gerçekleşir.
• Odunsu bitkilerde sekonder büyüme sonucunda gövde ve kök kalınlaşır.

❌ III. Odunsu bitkilerde primer büyüme, lateral meristem sayesinde gerçekleşir.

Yanlış!

• Primer büyüme apikal (uç) meristem tarafından gerçekleştirilir.
• Lateral meristem sekonder büyümeden sorumludur.
• Bu yüzden ifade hatalıdır.

Sonuç:

✔ Doğru Cevap: D) I ve II

Cevap: E

Cevap: E

Deney Açıklaması:

- Birinci düzenekte bitki sabit tutulduğu için yerçekimi etkisiyle kök aşağı (pozitif gravitropizma), gövde yukarı (negatif gravitropizma) yönelir.

- İkinci düzenekte bitki sürekli döndüğü için gravitropizma etkisi kaybolur ve kök belirli bir yönelim göstermez.

İkinci düzenekte kök ve gövde belirgin bir yönelim göstermez. Ancak IV ve V ifadeleri yanlış olduğu için doğru cevap E şıkkıdır.

Cevap: E

Vasküler (damar) kambiyum, bitkilerde sekonder (ikincil) büyümeyi sağlayan yanal meristem dokusudur.

- Odunsu bitkilerde bulunur ve kök ile gövdenin enine büyümesini sağlar.

- İletim demetlerini oluşturarak bitkinin büyüme halkalarını meydana getirir.

- Ancak epidermis hücrelerini oluşturmaz, çünkü epidermis, primer (birincil) meristemden gelişir.

Vasküler kambiyum, bitkinin enine büyümesini ve iletim dokularının oluşmasını sağlar. Ancak epidermis hücrelerini oluşturmaz, çünkü epidermis primer meristemden köken alır.

Cevap: B

Meristem doku, bitkilerde sürekli bölünebilme yeteneğine sahip dokudur ve bitkinin büyümesini sağlar.

- Uç meristem → Boyuna büyümeyi sağlar.

- Yanal meristem (kambiyum ve mantar kambiyumu) → Enine büyümeyi sağlar.

Meristem doku, bitkide sürekli bölünebilme özelliğine sahip tek dokudur. Bitkinin büyümesini sağlayan temel doku olduğundan, doğru cevap B şıkkıdır.

Cevap: E

Odunsu bitkilerde suyun köklerden yapraklara taşınmasını sağlayan üç temel mekanizma vardır:

Kök Basıncı: Kök hücrelerindeki emici tüylerin yüksek ozmotik basınca sahip olması, topraktan suyun osmozla alınmasını sağlar.

Kohezyon-Gerilim Teorisi: Su molekülleri kohezyon kuvvetiyle (birbirine yapışma özelliğiyle) su sütunu oluşturur ve bu su sütunu ksilem boyunca yukarı taşınır.

Terleme – Çekim Kuvveti: Yapraklardaki terleme (transpirasyon) su moleküllerinin buharlaşarak kaybına yol açar.

Bu kayıp, su sütununda negatif basınç oluşturarak kökten yeni suyun emilmesini sağlar.

Soymuk borularında besin taşınması, ksilemde su taşınmasını doğrudan etkilemediği için doğru cevap E şıkkıdır.