11.Sınıf Denetleyici ve Düzenleyici Sistem, Duyu Organları Konusuna Ait Çalışma Soruları
Soru. 11
Nörotransmitter maddeler impulsların bir nörondan diğer nörona aktarılabilmesini sağlar. Bu maddeler sinir hücresinin belirli bir bölgesinden ekzositozla sinaptik boşluğa salgılanır. Nörotransmitter maddeler sinir hücresine ait aşağıdaki bölümlerin hangisinde sentezlenir?
A. Ranvier Boğum
B. Akson
C. Hücre Gövdesi
D. Dendrit
E. Akson Ucu
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: C
Açıklama: Nörotransmitter maddeler nöronların hücre gövdesinde sentezlenir. Hücre gövdesinden akson ucuna doğru kofullarla taşınır. Akson ucunda depolanan bu maddeler uyarıyla birlikte sinaptik boşluğa salgılanır.
Soru. 12
Sinir hücrelerinde impulsun alınıp iletilmesi sırasında aşağıdaki olaylardan hangisi en son gerçekleşir?
A. Na+ iyonlarının hücre içine difüzyonu
B. Na+ / K+ pompasının çalışması ile nöronun dinlenme durumuna geçmesi
C. K+ iyonlarının hücre dışına çıkması
D. Sinir hücresinin depolarize olması
E. Eşik değer ve aşan bir uyarının sinir hücresini uyarması
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: B
Açıklama: Sinir hücrelerinin uyarılması sırasında, eşik değer veya aşan bir uyarı alındığında, Na difüzyonla içeri girer (depolarize olur), K difüzla dışarı çıkar (repolarize olur), Na/K pompası çalışarak sinir hücresi dinlenme durumuna geçer.
Soru. 13
Resimde iki sinir hücresi ve bazı kısımlar verilmiştir. Şekilde numaralandırılmış kısımlarla ilgili olarak, aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
A. I ⇒ Sinirsel uyartının alınmasını sağlar.
B. II ⇒ Uyartı iletimi Na/K geçişi ile sağlanır.
C. III ⇒ Miyelin kılıfı oluşturur.
D. IV ⇒ İletim dendritten aksona doğru olur.
E. V ⇒ I ve II'de sinirsel iletim elektriksel olarak sağlanır.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: D
Açıklama: I ile gösterilen kısım dendrit yapısıdır ve reseptörlerden uyartı alınmasını sağlar. II ile gösterilen kısım aksondur. Burada polarizasyon, depolarizasyon ve repolarizasyon olayları gerçekleşir. Depolarizasyon yani uyartı iletimi sodyum iyonlarının hücre içine girmesi ile sağlanır. Uyartı iletiminden sonra potasyumlar akson dışına çıkar. III ile gösterilen schwan hücreleridir. Bu hücreler bazı nöronlarda akson dışında miyelin kılıf oluşturur. IV ile gösterilen kısım sinaps bölgesidir. Bu kısımda uyartı geçişi akson ucundan dendrit kısmına doğrudur. I, II ve III kısımlarında uyartı iletimi elektriksel olarak IV'te ise kimyasal olarak sağlanır.
Soru. 14
Sinir hücrelerinde impuls iletim hızını aşağıdaki faktörlerden hangisi artırır?
A. Akson ucunda sinaptik yumrunun bulunması
B. Akson çapının küçük olması
C. Miyelin kılıfın bulunması
D. Dendrit sayısının fazla olması
E. Aksonun uzun olması
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: C
Açıklama: Bütün nöronların ucu sinaptik yumruyla sonlanır. Dolayısıyla impuls iletim hızını etkilemez. Akson çapı büyük olan nöronlarda impuls daha hızlı iletilir. Miyelin kılıf impulsun yaklaşık 10 kat daha hızlı iletilmesini sağlar. Dendrit sayısının fazla olması uyartı (impuls) alma oranını artırır. Aksonun uzun veya kısa olması impuls iletim hızını etkilemez.
Soru. 15
Görselde bir sinir hücresine farklı şiddette uyartı verilmesine bağlı olarak gerçekleşen aksiyon potansiyeli gösterilmiştir.
Buna göre,
I. Sinir hücreleri ya hep ya hiç prensibine göre çalışır.
II. Etki şiddeti arttıkça aksiyon potansiyeli de artar.
III. Eşik değerin altındaki etkiler sinir hücreleri tarafından algılanmaz.
İfadelerinden hangileri söylenebilir?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. I ve II
D. I ve III
E. II ve III
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: D
Açıklama: Sinir hücresinde impuls oluşumunu sağlayan en düşük uyarı şiddetine eşik şiddeti (eşik değer) denir. Bu değerin altındaki uyarılara sinir hücresi cevap vermez. Eşik değer veya üzerindeki uyarılara ise hep aynı şekilde ve aynı şiddette cevap verir. Bu duruma ya hep ya hiç kuralı denir. Bu verilere göre uyartı şiddeti arttıkça aksiyon potansiyeli artmaz.
Soru. 16
Nöron çeşitlerinin;
I. Duyu Nöronu
II. Ara Nöron
III. Motor Nöronu
Şeklindeki gruplandırılmasında en çok aşağıdaki belirtilen özelliklerden hangisi dikkate alınmıştır?
A. İmpuls iletim hızı
B. Yaptığı ana görev
C. Gövdeden çıkan uzantı sayısı
D. Bulunduğu organ
E. Sinaps yapma çeşidi
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: B
Açıklama: Reseptörlerden, uyartının alınmasını sağlayan nöronlar, duyu nöronlarıdır. Bunların getirdiği uyartı ara nöronlarda değerlendirilir. Motor nöronlar ise, merkezde oluşan cevabı hedef organa götürür. Bu durum, belirtilen gruplandırmada görevlerin dikkate alındığını gösterir.
Soru. 17
Bir motor cevabın oluşturulması sürecinde etkili olan yapılar ve bu yapıların görevlerine uygun olarak sıralaması aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
Bu sinir yolunda aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez?
A. Duyu nörondan ara nörona nörotransmitter salgılanması
B. Reseptörün duyu nöronu dendritinde impuls oluşturulması
C. Ara nörondan motor nörona nörotransmitter salgılanması
D. Motor nöronun aksonunda impuls oluşması
E. Efektör organdan aksona nörotransmitter salgılanması
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: E
Açıklama: Uyartı reseptör ile alınır ve duyu nöronlarına aktarılır. Bu durumda duyu nöronunda oluşan impuls ara nörona aktarılır. Ara nörondan ise motor nörona geçer. Bu geçişler sırasında nörotransmitter madde salgılanır. Efektör organ motor nörondan impuls alır. Yani aracı madde motor nörondan efektör organa geçer.
Soru. 18
Sinir sisteminin yapısında bulunan glia hücreleri,
I. İmpuls iletimini sağlar.
II. Miyelin kılıfı oluştururlar.
III. Koruma ve beslenmeye yardımcı olurlar.
Görevlerinden hangilerini gerçekleştirirler?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. I ve II
D. I ve III
E. II ve III
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: E
Açıklama: Nöroglia (glia) hücreleri merkezi sinir sistemindeki nöronların arasını doldurur. Nöronlara desteklik sağlar ve beslenmelerine yardımcı olur. Bu hücreler ayrıca ortamdaki iyon konsantrasyonunu da kontrol eder. Schwan hücreleri de bir çeşit glia hücresidir. Bu hücreler miyelin kılıf oluşmasını sağlarlar.
Soru. 19
İmpulsu ileten nörotransmitter maddeler ve gerçekleştirdiği görevler ile ilgili olarak, aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A. İmpulsun kimyasal yöntemle iletimini sağlar.
B. Dendritlerden salgılanır.
C. Ekzositoz ile salgılanır.
D. Na kanallarının açılmasını sağlar.
E. Sinaptik keselerde depo edilirler.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: B
Açıklama: Sinapsların akson bölgesinden salgılanan nörotransmitter maddeler uyartının akson ucundan dendrit kısmına geçmesini sağlar. Kimyasal maddeler büyük yapılı oldukları için sinaps boşluğuna salgılanmaları ekzositoz ile olur. Ekzositoz ile salgılanan kimyasal aracı maddeler dendrit yüzeyindeki sodyum kanallarını açarak sodyum iyonlarının hücre içine girmesini yani depolirazasyon olmasını sağlar.
Soru. 20
Sinir hücrelerinde uyartının elektriksel olarak iletimini sağlayan iyon çifti aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A. Na+ / Cl-
B. Ca+2 / P-
C. Na+ / K+
D. Na+ / Ca+2
E. Fe+2 / Ca+2
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: C
Açıklama: Nöron uyarılmadığı zaman polarize haldedir. Yani hücre dışında (+), hücre içinde ise (-) yüklü iyonlar bulunmaktadır. Bu durumdaki nöronda sodyum (Na+) dışta, potasyum (K+) ise içeride fazla oranda bulunur. Uyartı iletimi sırasında ilk önce sodyum iyonları hücre içine girer, daha sonra potasyumlar dışarı çıkar ve en son olarak da sodyumlar dışarı çıkar, potasyumlar içeri girer.