10.Sınıf Kalıtımın Genel İlkeleri Konusuna Ait Çalışma Soruları
Soru. 21
İnsanda ABO kan grubu sistemi açısından soyağacındaki bazı bireylerin kan grupları verilmiştir. Yalnız taralı bireyler heterozigot A kan grupludur.
Soyağacındaki verilere göre numaralandırılmış bireylerden hangilerinin genotipi kesin olarak bilinemez?
A. Yalnız 1
B. Yalnız 2
C. 3 ve 4
D. 2, 3, 4 ve 5
E. 1, 2, 3, 4 ve 5
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: D
Açıklama: 1 numaralı bireyin AA olma olasılığı yoktur, dolayısıyla 1 numaralı birey AB genotipidir. 2 numaralı birey AB veya BO'dur. 3 numaralı birey AB veya AA genotiplidir. 4 numaralı birey taralı olmadığı halde BO, OO, AA veya AB genotiplerinden herhangi birine sahip olabilir. 5 numaralaı bireyin babası BO ancak annesi AB veya AA kan gruplu 5olabildiğinden BB, BO veya AB olabilir. Taralı olmadığından AO kan grubuna sahip olamaz.
Soru. 22
Soy ağacındaki içi taralı birey AB Rh(-) kan grubundadır.
Buna göre;
I. 1 numaralı birey OO RR genotipli olamaz.
II. 2 numaralı birey B Rh(+) fenotipli olabilir.
III. 1, 3 ve 4 numaralı bireyler kan grubu bakımından aynı fenotipte olabilir.
Açıklamalarından hangileri doğrudur?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. I ve II
D. II ve III
E. I, II ve III
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: E
Açıklama: Sorunun doğru cevabı E şıkkıdır.
Soru. 23
Hayvan türlerinde, üreme farkına bağlı yeni bireylerin oluşumu aşağıda gösterilmiştir.
Bu üremelerde oluşan bireylerden hangileri çevre koşullarının kalıtım üzerindeki etkisini belirlemede kullanılabilir?
A. I numaralı üreme
B. II numaralı üreme
C. III numaralı üreme
D. I ve III numaralı üreme
E. I ve II numaralı üreme
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: C
Açıklama: Sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.
Soru. 24
Şekilde, bir kuş türüne ait soyağacı görülmektedir.
Soyağacındaki hangi bireyler arasında yapılan çaprazlamada saf döl elde edilme olasılığı en yüksek olur?
A. 2 ve 6
B. 3 ve 6
C. 1 ve 5
D. 5 ve 6
E. 3 ve 7
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: D
Açıklama: Sorunun doğru cevabı D şıkkıdır.
Soru. 25
Bir ailedeki bazı bireylerin kan grubu genotipleri aşağıdaki soy ağacında gösterilmiştir.
Soru işareti ile belirtilen birey aşağıdaki kan gruplarından hangisine sahip olamaz?
A. OO
B. BO
C. AB
D. AO
E. AA
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: A
Açıklama: Sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.
Soru. 26
Soyağacından X kromozomuna bağlı çekinik bir genle aktarılan hastalığın kalıtımı gösterilmektedir.
Soyağacındaki verilere göre, kaç numaralı bireyin genotipi kesin olarak belirlenemez?
A. Yalnız II
B. Yalnız V
C. I ve II
D. III ve IV
E. II, III ve V
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: B
Açıklama: Hasta dişilerin genotipi XrXr, hasta erkeklerin genotipi XrY ve sağlıklı erkeklerin genotipi XRY olduğuna göre; I, II ve IV numaralı bireylerin genotipleri XRXr'dir. II numaralı birey XrY genotiplidir. Fakat V numaralı bireyin genotipihem XRYR hem de XRXr olabilir. Bu nedenle genotipi kesin olarak belirlenmez. I numaralı birey hasta annesinden, III numaralı birey de hasta kızından dolayı taşıyıcıdır, yani heterozigottur.
Soru. 27
Soyağacında, koyu renkle gösterilen bireyler belirli bir özellik bakımından aynı fenotiptedirler.
Bu fenotipdeki bireylerin genotipleri;
I. Heterozigot eş baskın (RARB)
II. Homozigot çekinik
III. Homozigot baskın
IV. XaXa ya da XaY
İfade edilenlerden hangileri olabilir?
A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. I ve II
D. II ve III
E. III ve IV
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: C
Açıklama: I.durumda; taralı bireylerin RARB olduğunu düşünelim. 2, 4, 9, 11, 12 ve 13 nolu bireyler RARB'dir. Diğerleri ise RARA veya RBRB'dir. (Doğru) II. durumda; 2, 4, 9, 11, 12 ve 13 nolu bireylerin aa olduğunu düşünürsek, 1 - 2 ve 3 - 4 nolu bireylerin heterozigot olduğu bilindiğine göre 11, 12 ve 13'te aa genotipi görülebiliyor. (Doğru) III.durumda; taralı bireyleri homozigot baskın olarak düşündüğümüzde 7 ve 8 nolu homozigot çekinik genotipli bireylerden 11, 12 ve 13 nolu baskın homozigot bireyler oluşamaz. /Yanlış) IV.durumda; 1 ve 2 nolu bireylerin erkek çocuğu (5 ve 7 nolu birey) kesin olarak bu özelliği göstermelidir. Ayrıca 11 ve 12 numaralı kız çocuklarında X'e bağlı çekinik bir özellik görülüyorsa, bu kızların babasında da (7'de) bu özellik görülmelidir. (Yanlış)
Soru. 28
İki ayrı özellik açısından genotipi aşağıda verilen canlıdaki krossing over olasılığı %20'dir. Bu canlıda AE, Ae, aE ve ae gametlerinin oluşma olasılığı % kaçtır?
A. AE → 5 Ae → 40 aE → 45 → ae → 10
B. AE → 40 Ae → 40 aE → 20 → ae → 0
C. AE → 5 Ae → 45 aE → 45 → ae → 5
D. AE → 10 Ae → 45 aE → 45 → ae → 0
E. AE → 45 Ae → 5 aE → 45 → ae → 5
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: C
Açıklama: Eşey ana hücrelerinde, hücre bölünmesinden önce kromozomlar kendini eşler ve mayoz I'in profaz evresinde iki olasılık ortaya çıkar. Birinci olasılık, krossing overin gerçekleşme olasılığı %20'dir. Homolog kromozomlar arasındaki krossing over aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Sonuçta Ae, AE, ae ve aE genotipli 4 farklı gamet oluşur. Her bir gametin oluşma olasılıkları birbirine eşittir. Buradan hareketle %20 / 4 = %5 herhangi bir ganetin oluşma olasılığıdır. Ae ve aE genotipli gametler atasal, ae ve AE gametleri ise rekombinant gametlerdir. Krossing over ürünü olan gametlere rekombinant gamet denir. İkinci olasılık, krossing overin gerçekleşmeme olasılığı %80'dir. Krossing overin gerçekleşmemesi durumunda yalnız atasal gametler (Ae ve aE) oluşur. Dolayısıyla %80 / 2 = %40 atasal bir gametin oluşma olasılığıdır. Buna göre; Ae gameti; Krossing overli %5 + Krossing oversiz %40 = % 45 aE gameti Krossing overli %5 + Krossing oversiz %40 = % 45 AE gameti Krossing overli %5 + Krossing oversiz %0 = % 5 ae gameti Krossing overli %5 + Krossing oversiz %0 = % 5
Soru. 29
- Bir torbada üç tanesi yeşil, iki tanesi sarı olan beş bezelye bulunmaktadır.
- Torbadan bir bezelye çıkarılıyor ve tekrar torbaya konulduktan sonra ikinci bir bezelye daha çıkarılıyor.
A. 1/5
B. 3/4
C. 2/25
D. 3/25
E. 6/25
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: E
Açıklama: 2/5 (Birinci bezelyenin sarı olma ihtimali) x 1/5 (İkinci bezelyenin yeşil olma ihtimali) = 6/25