10.Sınıf Kalıtımın Genel İlkeleri Konusuna Ait Çalışma Soruları
Soru 11. 5203
Bir bezelye meyvesinde çıkarılan iki bezelye tohumundan biri karanlıkta, diğeri yeterli ışık alan ortamda çimlendiriliyor. Işık etkeni dışındaki diğer tüm koşullar optimum tutuluyor. Karanlıkta çimlenen tohumdan gelişen fide beyaz renkli, aydınlıkta çimlenen tohumdan gelişen fide ise yeşil renkli oluyor.
Bu fenotip farklılığının nedenleri;
I. Tohumların gen kaynaklarının farklı türler olması
II. Genlerin işleyişi üzerinde çevresel etmenlerin belirleyici olabilmesi
III. Bazı kalıtsal özelliklerin yalnız çevresel etmenler tarafından belirlenmesi ve genetik alt yapıdan yoksun olması
İfade edilenlerden hangileri olabilir?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. I ve II
D. I ve III
E. II ve III
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Aynı meyveden çıkarılan tüm tohumların gen kaynakları, aynı türün bir bireyi veya iki bireyidir. Farklı türler olamaz. Işık, klorofil sentez genlerini aktive eden bir çevresel etmendir. Çimlenen fidelerde sürgünün yeşil renk alması hem çevre hem de genetiğe bağlıdır. Canlılarda genetik altyapıdan yoksun olan, çevresel etmenlerce belirlenen herhangi bir özellik yoktur.
Soru 12. 5035
Otozomal bağımsız dört farklı özellik açısından, genotipleri aşağıda verilen bireyler çaprazlanıyor.
Bu çaprazda A, D, E ve r fenotipinde bir bireyin oluşma olasılığı nedir?
A. 1/8B. 3/8
C. 1/16
D. 1/32
E. 3/32
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Her bir özelliğin alelleri ayrı ayrı çaprazlanır ve ulaşılan şonuçlar şekilde gösterildiği gibi çarpılır.
Soru 13. 5654
AaDdee x AADdee genotipli iki bireyin çaprazlanmasıyla oluşan F1'in fenotip ve genotip çeşit sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A. Fenotip Çeşit Sayısı → 1 Genotip Çeşit Sayısı → 4B. Fenotip Çeşit Sayısı → 2 Genotip Çeşit Sayısı → 6
C. Fenotip Çeşit Sayısı → 4 Genotip Çeşit Sayısı → 6
D. Fenotip Çeşit Sayısı → 9 Genotip Çeşit Sayısı → 12
E. Fenotip Çeşit Sayısı → 12 Genotip Çeşit Sayısı → 36
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: B
Her özellik kendi arasında çaprazlanır, sonuca aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi ulaşılır.
Soru 14. 5743
Beş özellik açısından heterozigot genotipli bir birey, bu özellikler açısından homozigot çekinik genotipli bir bireyle çaprazlandığında, F1'de a, B, D, E, f fenotipine sahip bir bireyin görülme olasılığı nedir? (Genler bağımsızdır)
A. 3/16B. 1/16
C. 1/8
D. 1/32
E. 3/8
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
Beş özelliği de heterozigot olan bireyi AaBbDdEeHh şeklinde, bu özellikleri homozigot çekinik olan bireyi de aabbddeehh şeklinde gösterelim. Özellikleri kendi aralarında şekildeki gibi çaprazlayalım. Beş özelliğinde aynı olmasından dolayı istenen fenotiplerin her biri 1/2 oranında olacaktır. Dolayısıyla; 1/2 x 1/2 x 1/2 x 1/2 x 1/2 = 1/32 sonucuna ulaşılır.
Soru 15. 5351
AaBbEe x AabbEe genotipli iki bireyin çaprazlanması sonucu ABE fenotipli ve AaBbEe genotipli bireylerin oluşma olasılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (Özellikler otozomal bağımsızdır)
A. ABE Fenotipli Birey → 1/8 AaBbEe Genotipli Birey → 1/16B. ABE Fenotipli Birey → 1/32 AaBbEe Genotipli Birey → 1/8
C. ABE Fenotipli Birey → 3/16 AaBbEe Genotipli Birey → 1/32
D. ABE Fenotipli Birey → 3/8 AaBbEe Genotipli Birey → 1/8
E. ABE Fenotipli Birey → 9/32 AaBbEe Genotipli Birey → 1/8
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
Her iki özellik kendi arasında çaprazlanır, sonuçlar çarpılarak çözüme ulaşılır.
Soru 16. 5335
Bir soğan bitkisinde tohumdaki kırmızı renk geninin aleli (R), sarı renk geninin aleline (r) baskındır. Ancak bu renklerin oluşumunu sağlayan başka bir baskın gen (T) olan kontrol geni bulunmaktadır. Kontrol geninin her iki alelide çekinik ise tohum rengi beyaz olur.
Buna göre F1'de kırmızı, sarı ve beyaz renkli tohumlara rastlayabilmek için atasal bireylerin genotipleri aşağıdakilerden hangisindeki gibi olmalıdır?
A. RrTT x RrttB. rrtt x RRTT
C. RRTT x rrtt
D. RrTt x RrTt
E. rrTt x rrTt
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
- F1'deki RRTT, RRTt, RrTT, RrTt genotipli bireyler kırmızı renkli olur.
- rrTT ve rrTt genotipli bireyler sarı olur.
- RRtt, Rrtt ve rrtt genotipli bireyler ise beyaz olur.
- A, B ve C seçeneklerindeki çaprazlarda beyaz oluşmaz. E seçeneğinde ise kırmızı oluşmaz.
Soru 17. 5774
Bir karakterin kalıtımı ile ilgili yapılan bir deneyde, sayılan 5000 bezelye tohumundan yaklaşık 1250 tanesinin yeşil renkli, 3750 tanesinin ise sarı renkli olduğu belirlenir.
Bu sonucun elde edildiği çaprazlamada atasal tohumların, tohum rengiyle ilgili genotipleri, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olmalıdır?
(Tohum renginin sarı olmasını sağlayan alel (E), yeşil olmasını sağlayan alele (e) baskındır)
A. Ee x eeB. EE x ee
C. Ee x Ee
D. Ee x Ee
E. ee x ee
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
A) Ee x ee çaprazından %50 sarı (2500), %50 yeşil (2500) tohum elde edilir. B) EE x ee çaprazında tüm tohumların sarı olduğu görülür. C) EE x Ee çaprazında tüm tohumların sarı olduğu görülür. D Ee x Ee ⇒ (EE Ee Ee) ile %75 (3750) sarı tohum, (ee) ile %25 (1250) yeşil tohum elde edilir. E) ee x ee çaprazından tüm tohumların yeşil renkli olduğu görülür.
Soru 18. 5697
Mendel, çiçek renkleri kırmızı ve beyaz olan iki bitkiyi çaprazladığında F1'in tümü kırmızı oluyor. F1'i kendileştirdiğinde ise F2'nin 3/4'ünün kırmızı, 1/4'ünün beyaz renkli olduğunu gözlüyor.
Mendel'in bu deney sonuçlarından yola çıkarak;
I. Özelliği belirleyen aleller eşey kromozomlarında yer almaktadır.
II. Kırmızı renk aleli, beyaz renk aleline baskındır.
III. Çaprazda kullanılan ilk bitkiler, çiçek rengi bakımından homozigottur.
IV. F1'de kendileştirilen bitkiler çiçek rengi bakımından heterozigottur.
Yorumlarından hangilerine ulaşılabilir?
A. Yalnız IB. II ve III
C. I ve IV
D. II, III ve IV
E. I, II, III ve IV
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: D
- Mendel'in tüm çalışmaları, otozomal bağımsız kalıtım örnekleri arasında yer alır ve eşeye bağlı değildir.
- Sorudaki anlatım, kalıtım kalıplarından 1.sine örnektir.
Soru 19. 5100
AADdEevvrr genotipine sahip bir bireyde, aşağıdaki genotiplerden hangisine sahip bir gamet, normal mayoz bölünme sonucunda oluşabilir?
A. AADEB. devvrr
C. AdEvr
D. ADEVR
E. adevr
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: C
- Bir özellikle ilgili iki alele sahip olan canlılar diploittir.
- Diploit canlılarda gametler mayoz bölünme ile oluşur.
- Mayoz bölünme sırasında aleller birbirlerinden ayrılır ve homologların birbirlerinden ayrılması rastgeledir.
- Normal bir gamet, gameti oluşturan bireyin genotipindeki alel çiftlerinden birer tanesini, eksiksiz ve rastgele bulunduran üreme hücresidir.
Soru 20. 5265
Mendel'in deneylerinde bezelyeleri seçmiş olmasının avantajları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
A. Çapraz tozlaşmaya uygun olmasıB. İzlenen fenotiplerin, belirgin bir biçimde zıtlıklar içermesi
C. İzlenen özelliklerin eşeye bağlı olmaması
D. İzlenen özelliklerin birbirine bağlı olmaması
E. İzlenen özelliklerin alellerinin eş baskın olması
Cevap İçin Tıklayınız...
Cevap: E
- Bezelye çiçeğinde dişi ve erkek üreme organları birlikte bulunur ve hem kendileştirmeye hem de çapraz tozlaşmaya uygundur.
- İzlenen özelliklerin belirgin zıtlıklar içermesi, özelliklerin ol uşumundan sorumlu .alellerin bağımsız ve otozom kromozomlarda yer alması, diğer bir ifadeyle özelliklerin birbirlerine ve eşeye bağlı olmaması, Mendel'in çalışmalarının avantajları arasında yer alır.
- Bezelyelerde, Mendel'in izlediği özelliklerin oluşumunu sağlayan aleller arasında baskınlık - çekiniklik ilişkisi bulunur. Bu aleller eş ya da eksik baskın değildir.