10.Sınıf Kalıtımın Genel İlkeleri Konusuna Ait Çalışma Soruları
Soru. 1
Fenotipin tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
A. Bir özelliğin gözlenebilen, saptanabilen veya doğrudan görünen formu
B. Bir özelliğin alelik durumu
C. Bir bireydeki haploid kromozom setinde yer alan tüm gen çeşitleri
D. Bir özelliğin oluşumundan sorumlu en küçük kalıtım birimi
E. Bir özelliğin kalıtımından sorumlu protein çeşidi
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: A
Açıklama: A seçeneği; fenotipin B seçeneği; genotipin C seçeneği; genomun D seçeneği; genin veya alelan tanımıdır. E seçeneği; fenotipin moleküler açıklamasıdır.
Soru. 2
Mendel'in deneylerinde bezelyeleri seçmiş olmasının avantajları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
A. Çapraz tozlaşmaya uygun olması
B. İzlenen fenotiplerin, belirgin bir biçimde zıtlıklar içermesi
C. İzlenen özelliklerin eşeye bağlı olmaması
D. İzlenen özelliklerin birbirine bağlı olmaması
E. İzlenen özelliklerin alellerinin eş baskın olması
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: E
Açıklama: Bezelye çiçeğinde dişi ve erkek üreme organları birlikte bulunur ve hem kendileştirmeye hem de çapraz tozlaşmaya uygundur. İzlenen özelliklerin belirgin zıtlıklar içermesi, özelliklerin ol uşumundan sorumlu .alellerin bağımsız ve otozom kromozomlarda yer alması, diğer bir ifadeyle özelliklerin birbirlerine ve eşeye bağlı olmaması, Mendel'in çalışmalarının avantajları arasında yer alır. Bezelyelerde, Mendel'in izlediği özelliklerin oluşumunu sağlayan aleller arasında baskınlık - çekiniklik ilişkisi bulunur. Bu aleller eş ya da eksik baskın değildir.
Soru. 3
AADdEevvrr genotipine sahip bir bireyde, aşağıdaki genotiplerden hangisine sahip bir gamet, normal mayoz bölünme sonucunda oluşabilir?
A. AADE
B. devvrr
C. AdEvr
D. ADEVR
E. adevr
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: C
Açıklama: Bir özellikle ilgili iki alele sahip olan canlılar diploittir. Diploit canlılarda gametler mayoz bölünme ile oluşur. Mayoz bölünme sırasında aleller birbirlerinden ayrılır ve homologların birbirlerinden ayrılması rastgeledir. Normal bir gamet, gameti oluşturan bireyin genotipindeki alel çiftlerinden birer tanesini, eksiksiz ve rastgele bulunduran üreme hücresidir.
Soru. 4
Mendel, çiçek renkleri kırmızı ve beyaz olan iki bitkiyi çaprazladığında F1'in tümü kırmızı oluyor. F1'i kendileştirdiğinde ise F2'nin 3/4'ünün kırmızı, 1/4'ünün beyaz renkli olduğunu gözlüyor.
Mendel'in bu deney sonuçlarından yola çıkarak;
I. Özelliği belirleyen aleller eşey kromozomlarında yer almaktadır.
II. Kırmızı renk aleli, beyaz renk aleline baskındır.
III. Çaprazda kullanılan ilk bitkiler, çiçek rengi bakımından homozigottur.
IV. F1'de kendileştirilen bitkiler çiçek rengi bakımından heterozigottur.
Yorumlarından hangilerine ulaşılabilir?
A. Yalnız I
B. II ve III
C. I ve IV
D. II, III ve IV
E. I, II, III ve IV
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: D
Açıklama: Mendel'in tüm çalışmaları, otozomal bağımsız kalıtım örnekleri arasında yer alır ve eşeye bağlı değildir. Sorudaki anlatım, kalıtım kalıplarından 1.sine örnektir.
Soru. 5
Bir karakterin kalıtımı ile ilgili yapılan bir deneyde, sayılan 5000 bezelye tohumundan yaklaşık 1250 tanesinin yeşil renkli, 3750 tanesinin ise sarı renkli olduğu belirlenir.
Bu sonucun elde edildiği çaprazlamada atasal tohumların, tohum rengiyle ilgili genotipleri, aşağıdakilerden hangisindeki gibi olmalıdır?
(Tohum renginin sarı olmasını sağlayan alel (E), yeşil olmasını sağlayan alele (e) baskındır)
A. Ee x ee
B. EE x ee
C. Ee x Ee
D. Ee x Ee
E. ee x ee
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: D
Açıklama: A) Ee x ee çaprazından %50 sarı (2500), %50 yeşil (2500) tohum elde edilir. B) EE x ee çaprazında tüm tohumların sarı olduğu görülür. C) EE x Ee çaprazında tüm tohumların sarı olduğu görülür. D Ee x Ee ⇒ (EE Ee Ee) ile %75 (3750) sarı tohum, (ee) ile %25 (1250) yeşil tohum elde edilir. E) ee x ee çaprazından tüm tohumların yeşil renkli olduğu görülür.
Soru. 6
Bir soğan bitkisinde tohumdaki kırmızı renk geninin aleli (R), sarı renk geninin aleline (r) baskındır. Ancak bu renklerin oluşumunu sağlayan başka bir baskın gen (T) olan kontrol geni bulunmaktadır. Kontrol geninin her iki alelide çekinik ise tohum rengi beyaz olur.
Buna göre F1'de kırmızı, sarı ve beyaz renkli tohumlara rastlayabilmek için atasal bireylerin genotipleri aşağıdakilerden hangisindeki gibi olmalıdır?
A. RrTT x Rrtt
B. rrtt x RRTT
C. RRTT x rrtt
D. RrTt x RrTt
E. rrTt x rrTt
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: D
Açıklama: F1'deki RRTT, RRTt, RrTT, RrTt genotipli bireyler kırmızı renkli olur. rrTT ve rrTt genotipli bireyler sarı olur. RRtt, Rrtt ve rrtt genotipli bireyler ise beyaz olur. A, B ve C seçeneklerindeki çaprazlarda beyaz oluşmaz. E seçeneğinde ise kırmızı oluşmaz.
Soru. 7
AaBbEe x AabbEe genotipli iki bireyin çaprazlanması sonucu ABE fenotipli ve AaBbEe genotipli bireylerin oluşma olasılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (Özellikler otozomal bağımsızdır)
A. ABE Fenotipli Birey → 1/8 AaBbEe Genotipli Birey → 1/16
B. ABE Fenotipli Birey → 1/32 AaBbEe Genotipli Birey → 1/8
C. ABE Fenotipli Birey → 3/16 AaBbEe Genotipli Birey → 1/32
D. ABE Fenotipli Birey → 3/8 AaBbEe Genotipli Birey → 1/8
E. ABE Fenotipli Birey → 9/32 AaBbEe Genotipli Birey → 1/8
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: E
Açıklama: Her iki özellik kendi arasında çaprazlanır, sonuçlar çarpılarak çözüme ulaşılır.
Soru. 8
Beş özellik açısından heterozigot genotipli bir birey, bu özellikler açısından homozigot çekinik genotipli bir bireyle çaprazlandığında, F1'de a, B, D, E, f fenotipine sahip bir bireyin görülme olasılığı nedir? (Genler bağımsızdır)
A. 3/16
B. 1/16
C. 1/8
D. 1/32
E. 3/8
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: D
Açıklama: Beş özelliği de heterozigot olan bireyi AaBbDdEeHh şeklinde, bu özellikleri homozigot çekinik olan bireyi de aabbddeehh şeklinde gösterelim. Özellikleri kendi aralarında şekildeki gibi çaprazlayalım. Beş özelliğinde aynı olmasından dolayı istenen fenotiplerin her biri 1/2 oranında olacaktır. Dolayısıyla; 1/2 x 1/2 x 1/2 x 1/2 x 1/2 = 1/32 sonucuna ulaşılır.
Soru. 9
AaDdee x AADdee genotipli iki bireyin çaprazlanmasıyla oluşan F1'in fenotip ve genotip çeşit sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A. Fenotip Çeşit Sayısı → 1 Genotip Çeşit Sayısı → 4
B. Fenotip Çeşit Sayısı → 2 Genotip Çeşit Sayısı → 6
C. Fenotip Çeşit Sayısı → 4 Genotip Çeşit Sayısı → 6
D. Fenotip Çeşit Sayısı → 9 Genotip Çeşit Sayısı → 12
E. Fenotip Çeşit Sayısı → 12 Genotip Çeşit Sayısı → 36
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: B
Açıklama: Her özellik kendi arasında çaprazlanır, sonuca aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi ulaşılır.
Soru. 10
Otozomal bağımsız dört farklı özellik açısından, genotipleri aşağıda verilen bireyler çaprazlanıyor.
Bu çaprazda A, D, E ve r fenotipinde bir bireyin oluşma olasılığı nedir?
A. 1/8
B. 3/8
C. 1/16
D. 1/32
E. 3/32
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: B
Açıklama: Her bir özelliğin alelleri ayrı ayrı çaprazlanır ve ulaşılan şonuçlar şekilde gösterildiği gibi çarpılır.