9.Sınıf Canlıların Ortak Özellikleri Konusuna Ait Çalışma Soruları
Soru. 71
Aşağıda metabolizma ile ilgili bir metin ve kütleye göre bazal metabolizma hızındaki değişimi gösteren bir grafik verilmiştir. Metin ve grafikten yararlanarak soruları cevaplayınız.
1. Bazal metabolizma düzeyinde beslenen, aynı boy ve yaştaki kadınlardan 100 kg kütleye sahip bir birey, vücut kütlesini koruyabilmek için 80 kg ağırlığa sahip başka bir bireyden günlük ne kadar fazla kalori almalıdır?
2. 70 kg kütleye sahip erkeklerin bazal metabolizma hızı, aynı kütledeki kadınların bazal metabolizma hızından her zaman yüksek midir? Görüşünüzü argümanlar sunarak açıklayınız.
3. 35 yaşında, 1,68 metre boyunda 50 kg kütleye sahip bir kadının, aşırı beslenerek 22 kg daha ağırlaştığında bazal metabolizma hızında yaklaşık ne kadarlık artış görüleceğini hesaplayınız. Cevabınızı yüzde olarak ifade ediniz.
4. 1,68 metre boyunda, 35 yaşında, 50 kg kütleye sahip iki kadının bazal metabolizma hızlarının toplamı; 1,68 metre boyunda, 35 yaşında, 100 kg kütleye sahip bir kadının bazal metabolizma hızından farklı mıdır? Cevabınızı destekleyecek iki tane argüman sununuz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap:
Açıklama: 1. 150 kalori daha fazla almalıdır 2. Her zaman yüksek değildir. Çünkü kıyaslama yapabilmek için 70 kg ağırlığındaki insanların yaşları ve boyları da verilmelidir. Örneğin 70 kg ağırlığında yaşlı bir erkeğin bazal metabolizma hızı, 70 kg ağırlığındaki genç bir kadından daha düşük olabilir. 3. 50 kg iken BMH’si 1600 kalori, 72 kg ye ulaştığında BMH’si 1750 kalori olur. Bu artış yaklaşık %10’a karşılık gelir. 4. Olası cevap 50kg BMH’si 1600 kalori 100 kg BMH’si 1950 kalori 1600+1600=3200 kalori >1950 kalori Hesaplamada görüldüğü gibi 3200 kalori 1950 kaloriye eşit değildir. Argümanlar: • 50 kg ağırlığındaki iki kadının toplam yüzey alanı, 100 kg ağırlığındaki kadının yüzey alanından daha fazladır. Yüzeyden ısı kaybedildiği için zayıf kadınlar daha fazla ısı kaybeder. Daha fazla kaloriye ihtiyaç vardır. • Aşırı beslenme vücutta yağ dokusunun artışına neden olur. Yağ dokusunun birim zamanda tükettiği kalori miktarı kasa göre daha azdır. 100 kg ağırlığındaki kadının hücre başına düşen enerji tüketimi daha azdır.
Soru. 72
Aşağıda canlıların ortak özelliklerinden biri olan hareket ile ilgili bir metin ve grafik verilmiştir. Metin ve grafikten yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Hareket, tüm canlılarda görülen ortak özelliklerden biridir. Pasif ve aktif (yer değiştirme) olmak üzere iki çeşit hareket vardır. Bitkiler ve mantarlar pasif hareket ederken hayvanlar aktif hareket ederler. Hayvanlarda aktif hareketin yüzme, uçma ve koşma (yürüme, zıplama) gibi çeşitleri vardır. Bir hayvanın yer değiştirebilmesi için enerji harcaması gerekir. Yani hareket ederken enerji tüketilir ve bu tüketim farklı çevrelerdeki değişik yer değiştirme tipleri için (yüzme, uçma, koşma) aynı değildir. Aşağıdaki grafik yüzme, koşma ve uçma şeklinde yer değiştiren hayvanların katettikleri her metre için vücut ağırlığı başına, joule cinsinden enerji tüketimlerini göstermektedir.
1. Vücut kütleleri aynı olan üç hayvandan biri koşma, biri yüzme diğeri uçma hareketi yapmaktadır. Bu hareketleri birim mesafede harcanan enerji miktarının büyüklüğüne göre çoktan aza doğru sıralayınız.
2. Koşan bir hayvanın, aynı büyüklükteki yüzen bir hayvana göre, katettiği her metre başına daha fazla enerji tüketmesinin nedenini gerekçeleriyle açıklayınız.
3. Enerji tüketimlerinde birim mesafe değilde birim zaman baz alınsaydı yüzen, uçan ve koşan hayvanlardan hangisinin harcadığı enerji daha fazla olurdu? Açıklayınız.
4. Aynı mesafeyi koşan bir at ile bir kedinin enerji tüketimleri karşılaştırılacak olursa hangisi daha az enerji harcar? Cevabınızı grafikteki bilgileri kullanarak veriniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap:
Açıklama: 1. Koşma > Uçma > Yüzme 2. Olası cevap: Koşu sırasında hayvan, yer çekimini de yenmek zorundadır. Suda ise suyun kaldırma kuvveti, yüzen hayvanların hareketini kolaylaştırır. 3. Eğer enerji tüketimi metre yerine dakika başına hesaplansaydı, birim zamanda en fazla enerji gideri uçan hayvanlarda olurdu. Çünkü uçuşla, yüzme ve koşmaya göre, aynı zaman diliminde daha fazla mesafe katedileceği için uçuş daha fazla enerji harcanır. 4. Atın kilogram başına harcadığı enerji miktarı kediye göre daha azdır. Atın kütlesi kediden daha fazladır. Grafikte canlının kütlesi arttıkça aynı hareket çeşidi için daha az enerji harcandığı görülmektedir.