Suyun Yapısı ve Önemi

Suyun Yapısı ve Önemi

► Tüm organizmalarda en çok bulunan bileşen sudur.

► Organizmaların toplam kütlesinin %70’inden fazlası sudan oluşur.

► Su, biyolojik yapıların oluşturulması ve yaşamsal faaliyetlerinin gerçekleştirilebilmesi için gerekli inorganik maddelerin en önemlisidir.

► Dünya’nın ve canlı vücutlarının büyük bir kısmı sudan oluştuğundan canlıların yaşamları suyun varlığına bağlıdır.

► Bazı canlıların yaşam alanı sudur. Örneğin; Alg, mercan, balık, yunus, balina gibi.

► Bitkiler, fotosentez yapabilmek için suya ihtiyaç duyar.

► Atmosferdeki oksijenin kaynağını fotosentezde kullanılan su oluşturur.

► Canlılığın devamı için enzimler gereklidir. Su enzimlerin çalışabilmesi için uygun bir ortam sağlar. Ortamdaki su miktarı %15'in altına düşerse enzimler çalışamaz ve canlılık son bulur.

► Besinlerin sindirimi su ile olur (Hidroliz olayları).

► Su otsu bitkilerde turgor basıncı oluşturarak bitkiye desteklik verir. Dik durmasını sağlar.

► Vücut sıcaklığının dengede kalmasını sağlar.

► Su olmadan yaşam olmaz. Bir insan haftalarca yemek yemeden yaşayabilir ancak susuz bir kaç gün yaşayabilir.

► Sağlıklı bir yaşam için günlük 1,5 - 2,5 litre su içmemiz gerekir.

Suyun Kimyasal Yapısı

► Su molekülü 2 Hidrojen ve 1 Oksijen (H₂O) atomundan oluşur.

► Hidrojen atomları oksijene birer kovalent bağ ile bağlanır.

Su Molekülü ve Bağları

Bu bağlanma esnasında Hidrojen ve Oksijendeki elektronlar eşit olarak dağılmazlar.

► Oksijen tarafında negatif (-) yük, Hidrojen tarafında pozitif (+) yük durumu vardır.

► Bu eşit olmayan yük dağılımı nedeniyle; bir kutbu (+), bir kutbu (-) yük taşıyan moleküle polar molekül denir.

► Su polar özellik gösteren bir bileşiktir.

► Polar özellik suyun iyi bir çözücü olmasını sağlar.

► Su molekülleri birbirine Hidrojen bağları ile bağlanır.

► Hidrojen bağları ile su moleküllerinin birbirine tutunmasını sağlayan kuvvete kohezyon kuvveti denir.

► Su moleküllerinin farklı bir moleküle ya da bir yüzeye tutunmasını sağlayan kuvvete ise adhezyon kuvveti denir.

► Suyun bu özellikleri bitkilerde köklerle alınan su ve minerallerin üst kısımlara kadar taşınmasında etkili olur.

Suyun Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin Canlılar İçin Önemi

1. Suyun Kohezyonu ve Adhezyonu

► Su moleküllerini bir arada tutan hidrojen bağlarının etkisiyle kohezyon kuvveti oluşur.

► Kohezyon ile bitkilerde suyun yükseklere taşınması sağlanır.

► Kohezyon, su yüzeyinde bir yüzey gerilimi oluşturur. Bazı böceklerin su üzerinde yürümesi bu sayede olur.

► Suyun başka moleküllere tutunmasını sağlayan kuvvete adhezyon kuvveti denir.

► Yapraklarda terleme sonucunda oluşan emme kuvveti ve kohezyon-adhezyon kuvvetleri sayesinde su, bitkilerin köklerinden yapraklarına kadar kesintisiz bir sütun şeklinde yer çekimine zıt yönde taşınır.

2. Suyun Taşıyıcı Özelliği

► Hücrelerin ihtiyaç duyduğu maddelerin taşınması ve hücrelerde oluşan metabolik atıkların uzaklaştırılması suyun varlığı ile mümkündür.

3. Suyun Çözücü Özelliği

► Canlı sistemlerdeki reaksiyonların gerçekleşmesini sağlar.

► Sindirim olaylarında su kullanılır.

► Besin ve boşaltım maddeleri suda çözünmüş olarak taşınır.

► Vücutta oluşan zehirli atıkların seyreltilmesini sağlar.

► Bitkiler mineralleri ancak suda çözünmüş olarak alabilir.

4. Suyun Yüksek Özgül Isıya Sahip Olması

► Suyun yüksek özgül ısıya sahip olması ve ısıyı depolama özelliği, deniz ve okyanuslardaki suyun yavaş yavaş ısınıp soğumasını sağladığından canlıların olumsuz etkilenmesini önler.

► Vücut ısısını dengeler. Sıcak havalarda terleme ile vücut ısısını düşürür.

► Hava sıcaklıklarını kararlı hale getirir.

5. Suyun Donma Özelliği

► Suyun donmasıyla oluşan buz, yoğunluğu daha az olduğundan su yüzeyinde kalarak daha alt tabakalardaki suyun soğuk hava ile temasını önler, suda yaşayan canlıların donmadan yaşamlarına devam etmelerine olanak sağlar.

6. Suyun Buharlaşma ve Yoğunlaşma Özelliği

► Doğadaki su döngüsünün gerçekleşmesini sağlar.

► Terleme ile metabolik atıkların atılmasını ve vücut ısısının düzenlenmesini sağlar.

► Suyun buharlaşma ısısı yüksektir ve bu yüzden ani sıcaklık değişimlerinde gaz haline geçerek vücut ısısının ayarlanmasında etkili olur. 

► Bitkiler terleme ile su kaybettiğinde köklerden üst kısımlara doğru bir emme kuvveti oluşur. Böylece bitkiler topraktan su ve mineral alırlar. 

7. Yüzey Gerilimi

► Suyun kohezyon kuvvetine bağlı olarak oluşan yüzey gerilimi sayesinde bazı canlılar su yüzeyinde durabilir ve yürüyebilir.