Mayoz

Doğru Cevap: C

Açıklaması:

Grafikte hücrenin kromozom sayısında meydana gelen değişimler gösterilmektedir. İncelendiğinde:

1. Başlangıçta kromozom sayısı 40'tır.

- Bu, hücrenin diploit (2n = 40) olduğunu gösterir.

2. II. zaman aralığında kromozom sayısı yarıya düşmüştür.

- Bu, mayoz bölünmenin gerçekleştiğini ve haploit (n = 20) gametlerin oluştuğunu gösterir.

3. III. zaman aralığında kromozom sayısı tekrar 40 olmuştur.

- Bu, döllenmenin gerçekleştiğini ve haploit (n = 20) iki gametin birleşerek diploit (2n = 40) zigotu oluşturduğunu gösterir.

Döllenme sırasında haploit gametler birleşerek diploit (2n) zigotu oluşturur. Grafikte III. zaman aralığında kromozom sayısı tekrar 40 olduğu için döllenme bu evrede gerçekleşmiştir. Bu yüzden doğru cevap C şıkkıdır.

Doğru Cevap: C

Doğru Cevap: A

Açıklaması:

Şekilde homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasındaki crossing-over (parça değişimi) gösterilmektedir.

- Crossing-over (parça değişimi) mayoz bölünmenin profaz I evresinde meydana gelir.

- Bu olay sadece homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasında gerçekleşir.

- Kardeş kromatitler (1 ve 2 veya 3 ve 4 gibi), aynı DNA dizilimine sahip oldukları için aralarında gen değişimi olsa bile yeni bir çeşitlilik oluşturmaz.

Kardeş kromatitler (1 ve 2 veya 3 ve 4) arasında crossing-over olsa bile genetik çeşitlilik oluşmaz. Genetik çeşitlilik, homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasında gerçekleşen crossing-over ile sağlanır. Bu yüzden doğru cevap A şıkkıdır.

Doğru Cevap: D

Açıklaması:

Genetik çeşitliliği artıran mekanizmalar, bireyler arasındaki genetik farklılıkları sağlayarak evrimi yönlendiren temel süreçlerdir. Mayoz bölünme sırasında krossing-over (parça değişimi) ve homolog kromozomların rastgele dizilmesi bu çeşitliliğin temel kaynaklarındandır.

I. Kromozomların kutuplara düzenli olarak çekilmesi (Genetik çeşitliliği artırmaz – Yanlış)

• Kromozomların kutuplara düzenli olarak çekilmesi mitoz ve mayozda görülen temel bir olaydır.
• Ancak bu olay genetik çeşitlilik oluşturmaz, çünkü sadece kromozomların düzgün bir şekilde ayrılmasını sağlar.

II. Mayozda homolog kromozomlar arasında parça değişiminin olması (Genetik çeşitliliği artırır – Doğru)

• Krossing-over (parça değişimi), mayoz I'in profaz I evresinde gerçekleşir.
• Homolog kromozomlar arasında genetik materyal değişimi yapılarak yeni alel kombinasyonları oluşturulur.
• Bu durum genetik çeşitliliği artıran önemli bir faktördür.

III. İnterfazda DNA'nın kendini eşlemesi (Genetik çeşitliliği artırmaz – Yanlış)

• İnterfaz sırasında DNA eşlenmesi, hücre bölünmesi için gereklidir ancak genetik çeşitlilik sağlamaz.
• DNA eşlenmesi birebir kopyalama yaparak genetik bilginin korunmasını sağlar.

IV. Mayozda homolog kromozomların ekvator düzleminde rastgele dizilmesi (Genetik çeşitliliği artırır – Doğru)

• Mayoz I'in metafaz I evresinde, homolog kromozomlar ekvator düzleminde rastgele dizilir.
• Bu rastgele dizilim, hangi kromozom çiftinin hangi yavru hücreye gideceğini belirler ve genetik çeşitliliğe katkıda bulunur.
• Farklı kombinasyonlar oluşturularak her gametin genetik yapısı farklı olur.

Genetik çeşitliliği artıran mekanizmalar:

• II. Mayozda homolog kromozomlar arasında parça değişimi
• IV. Mayozda homolog kromozomların ekvator düzleminde rastgele dizilmesi

Bu nedenle doğru cevap D) II ve IV'tür.

Doğru Cevap: D

Açıklaması:

Mayoz bölünme sırasında kromozom ayrılmaması, genetik materyalin gametlere düzgün dağılmamasına neden olur.
Bu soru, mayoz I evresinde bir kromozomda ayrılmama gerçekleştiğinde gametlerin kromozom sayısının nasıl etkileneceğini anlamamızı gerektiriyor.

Mayoz I’de Ayrılmama Olayı

- Normalde mayoz I’de homolog kromozomlar ayrılır ve her hücreye n kromozom düşer.

- Ancak mayoz I sırasında homolog kromozom çiftlerinden biri ayrılmazsa, bu hatalı bölünme sonucu iki hücre n+1 kromozomlu, iki hücre ise n-1 kromozomlu olur.

- Mayoz II’de normal bölünme gerçekleştiğinde, oluşan dört gametin kromozom sayıları şu şekilde olur:

• İki gamet n+1 kromozoma sahip olur.
• İki gamet n-1 kromozoma sahip olur.

Doğru Cevap: A

Doğru Cevap: B

Açıklaması:

Şekildeki Evrelerin İncelenmesi ve Sıralama

Bu şekil 2n=4 kromozomlu bir hücrenin mayoz bölünmesine ait evreleri göstermektedir. Mayoz bölünme Mayoz I ve Mayoz II olmak üzere iki aşamada gerçekleşir. Şimdi şekilleri yorumlayalım:

Evrelerin Açıklaması:

1️⃣ II. Evre: Metafaz I (Mayoz I)

• Homolog kromozomlar ekvatoral düzlemde yan yana dizilir.
• Bu, mayoz bölünmenin temel farklarından biridir (mitozdan farklıdır).

2️⃣ III. Evre: Anafaz I (Mayoz I)

• Homolog kromozomlar karşılıklı kutuplara çekilir.
• Kardeş kromatitler ayrılmaz, sadece homologlar ayrılır.

3️⃣ IV. Evre: Metafaz II (Mayoz II)

• Kromozomlar hücrenin ekvatoral düzleminde dizilir.
• Ancak bu kez homolog çiftler değil, tekil kromozomlar dizilir (mitoza benzer).

4️⃣ I. Evre: Telofaz II ve Sitokinez (Mayoz II’nin Sonu)

• İki yeni hücre oluşur, kromozom sayısı yarıya iner.
• Haploid (n) hücreler oluşur.

Doğru Sıralama:

✔ II → III → IV → I

Doğru Cevap: E

Doğru Cevap: B

Açıklaması:

Mayozun birinci bölünmesi sırasında bazı olaylar gerçekleşirken bazıları henüz gerçekleşmez.

Mayoz I’de gerçekleşen olaylar:
✅ Homolog kromozomlar bir araya gelir ve ayrılır (sinapsis ve ayrılma gerçekleşir).
✅ Crossing-over (parça değişimi) profaz I’de gerçekleşir.
❌ Sentromer bölünmesi olmaz, sadece homolog kromozomlar ayrılır.
❌ Kardeş kromatitler mayoz I’de ayrılmaz, bu olay mayoz II’de gerçekleşir.

Adım adım şıkları inceleyelim:

1. Sentromer bölünmesi (X gerçekleşmez → Mayoz II’de gerçekleşir.)

2. Homolog kromozomların bir araya gelmesi (✔ Profaz I’de gerçekleşir.)

3. Kromatitlerin ayrılması (X gerçekleşmez → Mayoz II’de gerçekleşir.)

4. Crossing-over (parça değişimi) gerçekleşir. (✔ Profaz I’de olur.)

- Mayoz I sırasında sentromer bölünmesi olmaz (bu olay Mayoz II’de olur), ayrıca kardeş kromatitler ayrılmaz. Ancak homolog kromozomlar bir araya gelir ve crossing-over gerçekleşir. Bu yüzden doğru cevap B şıkkıdır.

Doğru Cevap: A

Açıklaması:

Şekilde homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasındaki crossing-over (parça değişimi) gösterilmektedir.

- Crossing-over (parça değişimi) mayoz bölünmenin profaz I evresinde meydana gelir.

- Bu olay sadece homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasında gerçekleşir.

- Kardeş kromatitler (1 ve 2 veya 3 ve 4 gibi), aynı DNA dizilimine sahip oldukları için aralarında gen değişimi olsa bile yeni bir çeşitlilik oluşturmaz.

Kardeş kromatitler (1 ve 2 veya 3 ve 4) arasında crossing-over olsa bile genetik çeşitlilik oluşmaz. Genetik çeşitlilik, homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasında gerçekleşen crossing-over ile sağlanır. Bu yüzden doğru cevap A şıkkıdır.