Biyoloji Hikayesi Duyuruları  |  Sitemizdeki Konular Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Müfredatına ve Öğrenme Çıktılarına Uygun Olarak Hazırlanmıştır.  |  Ders Kitabında Bulunan Ölçme ve Değerlendirmeler ile Yönergelerin Çözümlerine Konuların İçerisinden Ulaşabilirsiniz.  |  Soru Bankası Sayfamızdan Konular Bazında Oluşturacağınız Çoktan Seçmeli Testlerle Kendinizi Sınavlara Hazırlayabileceksiniz.  |  Maarif Modeli Temaları İçerisinde Bulunan Karekod Belgelerinin Çözümlenmiş Örneklerine Dokümanlar Sayfasından Ulaşabilirsiniz.  |  Geçmiş Yıllarda Çıkmış Sorulara Konu İçerisinden ve Sorular Menüsünden Ulaşabilirsiniz.  |  Biyoloji Hikayesi Duyuruları  |  Sitemizdeki Konular Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Müfredatına ve Öğrenme Çıktılarına Uygun Olarak Hazırlanmıştır.  |  Ders Kitabında Bulunan Ölçme ve Değerlendirmeler ile Yönergelerin Çözümlerine Konuların İçerisinden Ulaşabilirsiniz.  |  Soru Bankası Sayfamızdan Konular Bazında Oluşturacağınız Çoktan Seçmeli Testlerle Kendinizi Sınavlara Hazırlayabileceksiniz.  |  Maarif Modeli Temaları İçerisinde Bulunan Karekod Belgelerinin Çözümlenmiş Örneklerine Dokümanlar Sayfasından Ulaşabilirsiniz.  |  Geçmiş Yıllarda Çıkmış Sorulara Konu İçerisinden ve Sorular Menüsünden Ulaşabilirsiniz.  | 
Hücrenin Yapısı Konusuna Ait Sayfa

Konu Detayı Sayfası

Hücrenin Yapısı

TYT 9.Sınıf

Hücre

Hücre

8482

Hücreler yapılarına göre;

1. Prokaryot ve

2. Ökaryot olmak üzere iki grupta incelenirler.

1. Prokaryot Hücre

► Zarla çevrili çekirdek ve zarlı organelleri bulunmayan hücrelerdir.

► Prokaryotik canlıların hepsi bir hücrelidir. Bakteriler, siyanobakteriler ve arkeler prokaryot hücre yapısına sahiptir.

► Prokaryot hücrelerin en belirgin özelliği, zarla çevrili bir çekirdek yapılarının olmamasıdır.

► Zarlı organeller de bulunmaz. Organel olarak sadece ribozom bulundururlar. Ribozom zarsız bir organeldir. Protein sentezinde görev alır.

Kalıtım materyali (DNA) sitoplazma içerisinde dağınık olarak bulunur.

► Bu canlılardaki bütün metabolizma olayları, sitoplazma ve hücre zarındaki yapılarda gerçekleşir.

► Kemosentez olayını sadece prokaryotik canlılardan bazı bakteriler ve arkeler gerçekleştirir.

Prokaryot Hücrelerde Bulunan Yapılar

♦ Hücre zarı

♦ Sitoplazma

♦ DNA ve RNA

♦ Ribozom

2. Ökaryot Hücre

► Çekirdek zarı ve zarlı organelleri bulunan gelişmiş hücrelerdir.  Zarsız organellere de sahiptirler.

► Ökaryot hücreye sahip canlılar tek hücreli ya da çok hücreli olabilirler.

► Kalıtım materyali (DNA) çekirdekte bulunur.

► Örnek canlılar; Protistler, mantarlar, bitkiler, hayvanlardır.

Ökaryot Hücrelerde Bulunan Yapılar

♦ Hücre zarı

♦ Sitoplazma

♦ DNA ve RNA

♦ Ribozom

♦ Çekirdek, çekirdekçik

♦ Diğer zarlı ve zarsız organeller (Mitokondri, golgi, lizozom, sentrozom, koful, endoplazmik retikulum, peroksizom vb.)

Prokaryot ve Ökaryot Hücrelerde Bulunan Ortak Yapılar

► Hücre zarı

► Sitoplazma

► Kalıtım materyali (DNA, RNA)

► Ribozom organeli

Prokaryot hücre yapısına sahip organizmaların (bakteri ve arkelerin) bazı belirleyici özellikleri vardır. Şöyle ki;

  1. En önemlisi zarlı oluşuma sahip olmamaları,
  2. DNA'larının sitoplazmada bulunması,
  3. Kemosentez yapmaları,
  4. Oksijensiz solunum ile ATP enerjisi üretmeleri (Oksijensiz solunum ökaryotlarda görülmez, bazı prokaryotlara özgüdür.)
  5. Endospor oluşturabilmeleri (sadece bazı bakterilere özgüdür.)
Bir hücreli olması, hücre duvarı taşıması prokaryot olduğunu kanıtlamaz. Çünkü bu özellikler bazı ökaryot hücreliler için de geçerlidir.

Konuya Ait Çıkmış Sorular

Soru 1.

Bir hücrenin,

I. Ribozom,

II. Hücre duvarı,

III. Mitokondri

Yapılarından hangilerine sahip olması ökaryot hücre olduğuna karar vermek için kullanılabilir?

(2010-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))

A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. II ve III

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Açıklama:

Bu soru, hücre organelleri ve ökaryotik ile prokaryotik hücrelerin özellikleri konusunu kapsamaktadır. Özellikle, hücrelerin hangi yapıları içerdiğine bakılarak ökaryotik hücre olup olmadığının belirlenmesi incelenmektedir.

  • Ribozom: Hem ökaryotik hem de prokaryotik hücrelerde bulunan bir yapıdır. Dolayısıyla ribozomun varlığı, hücrenin ökaryotik olup olmadığını belirlemek için yeterli değildir.
  • Hücre Duvarı: Hem bitki, mantar, bakteriler ve bazı ökaryotik hücrelerde bulunan bir yapıdır. Prokaryotik bakterilerde de hücre duvarı mevcuttur, bu yüzden hücre duvarının varlığı ökaryotik hücreye özgü değildir.
  • Mitokondri: Enerji üretiminde görev alan ve sadece ökaryotik hücrelerde bulunan bir organeldir. Prokaryotik hücrelerde mitokondri bulunmaz.

Bu nedenle, bir hücrenin ökaryotik olup olmadığını anlamak için en belirleyici yapı mitokondridir. Hücrenin mitokondriye sahip olması, onun ökaryotik hücre olduğunu gösterir.

Soru 2.

Hücre ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

(2011-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))

A. Ökaryotik hücrelerde zarlı organeller bulunur.
B. Hücre büyüdükçe yüzey alanı/hacim oranı azalır.
C. Hücre canlılığın temel birimidir.
D. Yeni bir hücre ancak başka bir hücrenin bölünmesiyle oluşur.
E. Farklılaşmış hücreler sürekli bölünür.

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: E

Açıklama:

Hücre ile ilgili verilen ifadelerden E şıkkı hatalıdır, çünkü farklılaşmış hücreler (özelleşmiş hücreler) genellikle sürekli bölünmez veya bölünme yeteneklerini kaybederler.

Doğru ifadelerin açıklamaları:

✔ A) Ökaryotik hücrelerde zarlı organeller bulunur.
→ Doğru. Ökaryot hücrelerde çekirdek, mitokondri, endoplazmik retikulum, golgi aygıtı gibi zarlı organeller bulunur.

✔ B) Hücre büyüdükçe yüzey alanı/hacim oranı azalır.
→ Doğru. Hücre büyüdükçe hacmi kübik artarken yüzey alanı kare olarak artar. Bu nedenle yüzey alanı/hacim oranı azalır, bu da madde alışverişini zorlaştırır.

✔ C) Hücre canlılığın temel birimidir.
→ Doğru. Bütün canlılar hücrelerden oluşur ve hücreler bağımsız yaşamsal faaliyetler gösterir.

✔ D) Yeni bir hücre ancak başka bir hücrenin bölünmesiyle oluşur.
→ Doğru. Hücre teorisine göre tüm hücreler, başka hücrelerin bölünmesiyle meydana gelir.

❌ E) Farklılaşmış hücreler sürekli bölünür.
→ Yanlış. Sinir hücreleri, kas hücreleri gibi bazı farklılaşmış hücreler bölünme yeteneğini kaybeder ve sürekli bölünemez.

Soru 3.

Bir hücrenin bakteri, mantar veya bitki hücresi olduğuna karar vermede aşağıdakilerden hangisinin kullanılması yeterlidir?

(2017-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))

A. Hücre duvarının kimyasal içeriğinin saptanması
B. Ribozomun varlığının saptanması
C. Endoplazmik retikulumun varlığının saptanması
D. Golgi cisimciğinin varlığının saptanması
E. Çekirdeğin varlığının saptanması

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: A

Açıklama:

📌 Açıklama: Bakteri, mantar ve bitki hücrelerinin her biri hücre duvarına sahiptir. Ancak bu hücre duvarlarının kimyasal yapıları farklıdır, bu nedenle ayırt edici tanı için kullanılabilir.

Hücre duvarı kimyasal yapıları:

Hücre Tipi

Hücre Duvarı Yapısı

Bakteri

Peptidoglikan

Mantar

Kitin

Bitki

Selüloz

➡ Bu farklılık, hücrenin hangi gruba ait olduğunu kesin olarak belirlemede kullanılır.

Diğer şıklar neden yetersiz veya yanlış?

B) Ribozomun varlığının saptanması ❌ ➤ Tüm canlı hücrelerde bulunur. Ayırt edici değildir.

C) Endoplazmik retikulumun varlığı ❌ ➤ Sadece ökaryotlarda bulunur → bakterilerde bulunmaz, ama bitki ve mantarda ortak → ayırt edemez.

D) Golgi cisimciğinin varlığı ❌ ➤ Bu da sadece ökaryotlarda bulunur. Bitki ve mantarı ayırt etmez.

E) Çekirdeğin varlığı ❌ ➤ Bakteriler prokaryot, mantar ve bitkiler ökaryot. ➤ Bu şık sadece bakteriyi ayırır, ancak mantar ve bitkiyi ayırt edemez.

✅ Sonuç: Hücre duvarının kimyasal içeriği, bu üç hücre tipini kesin olarak ayırt etmeye yeterlidir. 📌 Doğru cevap: A

Konu İle İlgili Sorular

Soru 1.

Aşağıdaki hücrelerden hangisinde kontraktil koful bulunabilir?

A. Karaciğer hücresi
B. Bakteri hücresi
C. Bitki hücresi
D. Amip hücresi
E. Mantar hücresi

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: D


Soru 2.

Hücrenin genel yapısı ile ilgili,

I. Ribozom bulundurma

II. Çok hücreli olma

III. Doğrusal yapılı kalıtım materyali taşıma

Özelliklerinden hangileri prokaryot ve ökaryot hücrelere sahip canlılarda ortak gözlenir?

A. Yalnız I
B. Yalnız III
C. I ve III
D. II ve III
E. I, II ve III

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: A

Açıklaması:

• Protein sentezini gerçekleştiren zarsız hücresel eleman ribozom, prokaryot ve ökaryot hücreli canlılarda ortaktır.

• Çok hücreli olma prokaryot canlılarda gözlenmez.

• Prokaryot hücreli canlılarda halkasal DNA bulunur.


Soru 3.

Aşağıda verilen organel çiftlerinden hangisinde oksijen tüketimi gerçekleşir?

A. Kloroplast-mitokondri
B. Lizozom-sentrozom
C. Mitokondri-peroksizom
D. Golgi aygıtı-ribozom
E. Koful-endoplazmik retikulum

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: C


Soru 4.

Aşağıda verilen hücre organellerinden hangisi zarlı bir yapıya sahip değildir?

A. Kontraktil koful
B. Sentrozom
C. Peroksizom
D. Lizozom
E. Golgi aygıtı

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: B


Soru 5.

Bir hücrenin,

I. Ribozom,

II. Hücre duvarı,

III. Mitokondri

Yapılarından hangilerine sahip olması ökaryot hücre olduğuna karar vermek için kullanılabilir?

(2010-Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS))

A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. II ve III

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Açıklaması:

Bu soru, hücre organelleri ve ökaryotik ile prokaryotik hücrelerin özellikleri konusunu kapsamaktadır. Özellikle, hücrelerin hangi yapıları içerdiğine bakılarak ökaryotik hücre olup olmadığının belirlenmesi incelenmektedir.

  • Ribozom: Hem ökaryotik hem de prokaryotik hücrelerde bulunan bir yapıdır. Dolayısıyla ribozomun varlığı, hücrenin ökaryotik olup olmadığını belirlemek için yeterli değildir.
  • Hücre Duvarı: Hem bitki, mantar, bakteriler ve bazı ökaryotik hücrelerde bulunan bir yapıdır. Prokaryotik bakterilerde de hücre duvarı mevcuttur, bu yüzden hücre duvarının varlığı ökaryotik hücreye özgü değildir.
  • Mitokondri: Enerji üretiminde görev alan ve sadece ökaryotik hücrelerde bulunan bir organeldir. Prokaryotik hücrelerde mitokondri bulunmaz.

Bu nedenle, bir hücrenin ökaryotik olup olmadığını anlamak için en belirleyici yapı mitokondridir. Hücrenin mitokondriye sahip olması, onun ökaryotik hücre olduğunu gösterir.


Soru 6.

Embriyonel gelişim sırasında el ve ayak parmak aralarının açılması, tek parça hâlindeki göz kapaklarının iki eşit parçaya ayrılmasını sağlayan organel aşağıdakilerden hangisidir?

A. Mitokondri
B. Lizozom
C. Sentrozom
D. Golgi aygıtı
E. Peroksizom

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: B


Soru 7.

Hücresel yapılarla ilgili,

I. Olgun alyuvarlarda ve çekirdek sıvısında protein sentezi gerçekleşmez.

II. Ribozom alt birimleri çekirdek zarındaki porlardan geçebilir.

III. Ribozom ve çekirdekte bulunan kalıtım materyali nükleoprotein yapılıdır.

İfadelerinden hangileri doğrudur?

A. Yalnız I
B. I ve II
C. I ve III
D. II ve III
E. I, II ve III

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: E

Açıklaması:

• Alyuvarlar olgunlaştıklarında çekirdeklerini ve organellerini kaybeder. Çekirdek sıvısında protein sentezi gerçekleşmez (I → Doğru).

• Çekirdek porları ribozom alt birimlerinin geçebileceği büyüklüktedir (II → Doğru).

• Ribozom rRNA ve protein yapılı, ökaryot kalıtım materyali DNA ve histon proteini yapılıdır (III → Doğru).


Soru 8.

Aşağıdakilerden hangisi çekirdekçiğin görevleri arasındadır?

A. İnorganik maddelerden organik madde sentezi yapar.
B. Hücre içindeki zehirleri etkisiz hâle getirir.
C. Hücre içi sindirim yapar.
D. Ribozomların büyük ve küçük alt birimlerini sentezler.
E. Hücreye destek olur ve hücrenin şeklini korur.

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: D


Soru 9.

Ökaryot bir hücrenin çekirdeğinde;

I. Kromatin

II. Ribozom

III. Mitokondri

IV. RNA

Yapılarından hangileri bulunmaz?

A. Yalnız II
B. Yalnız III
C. I ve II
D. II ve III
E. III ve IV

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: B


Soru 10.

Canlı hücrelerde görülen;

I. Yağ moleküllerinin sentezinde görev alır.

II. İlaçların ve alkollerin zehirleyici etkilerini yok eder.

III. Kalsiyum iyonlarını depolar.

Görevleri hangi hücre organeline aittir?

A. Endoplazmik retikulum
B. Golgi aygıtı
C. Lizozom
D. Mitokondri
E. Sentrozom

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: A


BiyolojiHikayesi

Öğrencilerimizin TYT (Temel Yeterlilik Testi) ve AYT (Alan Yeterlilik Testi) gibi sınavlara hazırlanırken kullanabilecekleri bilgileri sunuyoruz. Biyoloji konularında güçlü bir temel oluşturmak ve sınav başarınızı artırmak için doğru adrestesiniz!

Bilgilerimiz

Adres

Hasanefendi - Ramazan Paşa Mah.1921 Sok.No:24/A Efeler-Aydın

Email

destek@biyolojihikayesi.com

Telefon

+90.555.608 59 45

Bülten

© Biyoloji Hikayesi. All Rights Reserved. Designed by Biyoloji Hikayesi
Distributed By: Rolpa Bilişim Pazarlama Yönetim Sistemleri