Konu Detayı Sayfası

Ekosistem Ekolojisi

TYT 10.Sınıf

Ekosistem Ekolojisi ve Güncel Çevre Sorunları

Ekosistem Ekolojisi

22742

Ekosistem Ekolojisi

► Dünyamız tüm canlıları içinde barındıran bir yaşam alanıdır. Bu yaşam alanları; ormanlar, çöller, denizler, göller, akarsular ve okyanuslardan ibarettir.

► Canlılar yaşamsal faaliyetlerini ve üremelerini bu alanlarda gerçekleştirirler.

► Canlılar ile yaşadıkları çevre arasında karşılıklı bir etkileşim ve denge vardır.

► Canlıları ve canlıların yaşam alanlarını tanıyabilmek, küresel boyutta görülen sorunlara çözüm bulabilmek için ekosistemi ve ekolojik kavramları bilmemiz gerekir.

► Canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceleyen biyolojinin alt bilim dalına Ekoloji denir.

► Ekoloji, yunanca ev, mekan anlamına gelen Oikos ile bilgi ve bilim anlamına gelen Logos kelimelerinin birleşmesiyle oluşur.

► Ekoloji ayrıca yaşamın devamı için gerekli olan madde ve enerji döngülerini de inceleyen bir bilim dalıdır.

► Ekoloji; Organizma, Popülasyon, Komünite, Ekosistem, Biyom ve Biyosfer kavramlarını da inceler. Ekolojideki bu kavramlar küçükten büyüğe doğru ekolojik organizasyon basamaklarını oluşturur.

Biyosfer (Ekosfer): Yeryüzünde canlıları barındıran atmosfer tabakasıdır.

Biyom: Benzer iklim koşulları ve bitki örtüsüne sahip geniş coğrafi alanlara biyom adı verilir. Tropikal yağmur ormanları, çöl biyomları, tundralar biyomlara örnek gösterilebilir.

Ekosistem: Belirli bir alanda yaşayan canlılar ile bu alandaki cansız varlıkların oluşturduğu sistemdir.

Ekosistem = canlılar + cansız çevre

Örneğin; deniz ekosistemi, tatlı su ekosistemi ve karasal ekosistemler, farklı ekosistem türleridir. Ekosistemler dinamik yapılardır ve zamanla değişim gösterebilir. Doğadaki tüm ekosistemler birleşerek biyosferi oluşturur.

Ekosistemler canlı türleri ile cansız çevreden oluşan birlikteliklerdir.

Komünite: Belirli bir alanda yaşayan farklı türlere ait popülasyonların oluşturduğu yaşama birliktelikleridir. Komüniteler içerdiği canlı türlerinin veya canlıların yaşam alanının özelliklerine göre adlandırılabilirler.

Örneğin; tatlı su komüniteleri, kara komüniteleri gibi. Komünite içinde tür çeşitliliği fazladır. Örneğin bir ormanda yaşayan bakteri, bitki, mantar, böcek ve diğer hayvanlar bir araya gelerek komüniteyi oluşturur.

Komüniteler farklı canlı türlerinden oluşur.

Popülasyon: Belirli bir alanda yaşayan aynı türe ait bireylerin oluşturdukları topluluklara popülasyon denir. Örneğin; karadenizdeki hamsiler, ormandaki karaçamlar, Van Gölü'ndeki inci kefali birer popülasyondur.

Not

Ormandaki çamlar ya da karadenizdeki balıklar komüniteyi ifade ederken, hamsi balıkları ya da karaçam popülasyonu ifade eder. Popülasyonda tür adının belirlenmesi gerekir.

Ekoloji İle İlişkili Bazı Bilim Dalları

► Ekoloji; popülasyon ekolojisi, komünite ekolojisi, ekosistem ekolojisi şeklindeki alanları kapsayan bir bilimdir.

► Davranış bilimleri, biyocoğrafya, jeoloji, meteoroloji, fizyoloji, biyokimya, genetik gibi bilim dallarıyla etkileşim halindedir.

► Canlıların yaşam sürelerinde etkinliklerini sürdürdükleri ve iletişim halinde oldukları canlı ve cansız bileşenlerden oluşan faktörlerin tamamına Çevre denir.

► Çevre; bir canlı topluluğunun yaşamsal faaliyetlerini doğrudan etkileyen biyolojik, fiziksel ve kimyasal bileşenlerin tümüdür.

Bazı Temel Ekolojik Kavramlar

► Canlı varlıklar ile bunların etkileşimde olduğu cansız ortamı anlayabilmek için ekolojideki bazı temel kavramları bilmemiz gerekir.

1. Tür: Ortak bir atadan gelen, benzer özellikler gösteren, kendi aralarında çiftleşerek gen alışverişinde bulunan ve kısır olmayan verimli döller oluşturan bireyler topluluğudur. Bir türü tür yapan en temel olay verimli döl oluşturabilmeleridir. Bu türün devamlılığı için gereklidir.

2. Habitat: Canlıların doğal olarak yaşayıp üreyebildikleri yerlere habitat denir. Habitat, bir canlının yaşam alanıdır ve "canlının adresi" olarak tanımlanabilir. Örneğin; bir balığın habitatı akvaryum ya da deniz olabilir. Bir bakterinin habitatı canlı vücudu, toprak ya da su olabilir. İnsanın habitatı kara ekosistemleridir.

3. Ekolojik Niş: Bir canlı türünün içinde yaşadığı habitatında üstlendiği göreve denir. Yani canlının habitatında yaptığı iş olarak tanımlanır.

► Örneğin; bir canlının üremesi, beslenmesi, avlanması, kendini koruması gibi faaliyetler o canlının Ekolojik Nişini oluşturur.

► Kraliçe arının ekolojik nişi yumurta hücresi oluşturarak üremeyi sağlamaktır. Doğadaki bitkilerin ekolojik nişi besin üretmektir.

► Ekolojik niş; türün doğal yaşama ortamıyla karşılıklı etkileşimidir.

4. Biyotop: Komünitelerde yer alan canlı türlerinin yaşamlarını sürdürdükleri coğrafik alanlara Biyotop denir. Örneğin; orman, deniz, göl, çöl gibi alanlar biyotoptur.

5. Ekoton: Komüniteler arasındaki geçiş bölgelerine ekoton denir. Örneğin; orman ve nehir ekosistemleri arasındaki bataklık alan, buna güzel bir örnektir.

Ekoton bölgelerinin özellikleri şunlardır:

► Farklı komünitelerin özelliklerini barındırırlar.

► Tür çeşitliliği ve türler arası rekabet fazladır.

► Birey sayısı azdır.

► Madde dönüşümü hızlıdır.

► Hoşgörü toleransı fazla olan canlı türleri bulunur. Çünkü; iki farklı ekosisteme ait özelliklere dayanabilen türler bulunabilir.

6. Flora: Bir bölgede yaşayan tüm bitki topluluğudur. Örneğin; Türkiye'deki tüm bitkiler Türkiye'nin florasını oluşturur.

7. Fauna: Bir bölgede yaşayan tüm hayvan topluluğudur. Örneğin; Afrika'daki tüm hayvanlar Afrika faunasını oluşturur.

8. Biyokütle (Biyomas): Bir besin piramidinin her basamağında yer alan canlıların taşıdığı toplam organik madde miktarıdır. Örneğin; en fazla biyokütleye üreticiler sahiptir. Çünkü organik madde sentezler ve depolarlar.

9. Çevre Direnci: Aynı türden bireylerin oluşturduğu bir popülasyonun gelişmesine ve büyümesine engel olan her türlü olumsuz dış faktöre Çevre Direnci denir.

► Örneğin; salgın hastalıklar, savaş ve doğal afetler, besin kıtlığı, yaşam alanlarının azalması, rekabet popülasyonun büyümesini engelleyen faktörler olduğu için çevre direnci olarak ifade edilir.

► Popülasyon büyüdükçe belirtilen koşullar oluşur ve çevre direnci de artar.

10. Hoşgörü (Tolerans) Aralığı: Canlıların çevre koşullarına karşı gösterdikleri dayanabilme gücü ve uyum yeteneğidir.

► Canlının çevre koşullarına karşı gösterdiği bu gücün minimum ve maksimum aralığına hoşgörü = tolerans aralığı denir.

► Canlının tolerans aralığı içinde en iyi uyum gösterebildiği ve gelişebildiği alana Optimum Alan denir.

► Optimum olan bir yaşam alanında çevresel koşullar canlı için en uygun koşullardır.

► Hoşgörü aralığı her tür için değişiklik gösterebilir. Örneğin; çöl koşullarına uyum sağlamış bir canlı türü kutup bölgelerindeki yaşam koşullarına uyum sağlayamaz.

11. Kilit Taşı Tür: Bir besin zincirinde ya da besin ağlarında önemli bir etkiye sahip olan türlere Kilit Taşı Tür denir.

► Bir komünitede kilit taşı türlerin birey sayısı diğer türlere göre daha azdır ancak etkileri fazladır.

► Kilit taşı türlerden herhangi birinin nesli tükenirse besin zincirindeki canlılar bu durumdan olumsuz etkilenir.

► Su samurları, deniz kestanelerini yiyerek beslenir. Deniz kestaneleri de çok hücreli alglerden olan kelpleri besin olarak tüketir. Kelpler birçok tür için habitat oluşturur. Bu ekosistemdeki su samurları yok olursa deniz kestanelerinin sayısı artar. Bu da kelplerin azalmasına neden olur. Kelpler azaldığında habitatları bozulan türler de ortadan kalkar.

► Kuzey Pasifik kıyı ekosisteminde su samuru kilit taşı bir türdür.

12. İndikatör = Gösterge Tür: Bir komünitede ortam şartlarından en kolay etkilenen ve hoşgörü aralığı en az olan türlere denir.

► Bu türlerin çevre koşullarına dayanabilme gücü azdır ve komünitelerin en hassas canlılarıdır.

Ekoloji Konusu İçin Lütfen Videoyu Seyrediniz.

Konuya Ait Videolar

Konuya Ait Çıkmış Sorular

Soru 1.

Aşağıda bir çayır ekosistemine ait bir besin piramidi şematize edilmiştir.

Bu besin piramidinde tabandan yukarıya doğru gidildikçe,

I. Her bir trofik düzeydeki toplam biyokütle miktarı azalır.

II. Her bir trofik düzeyden diğerine aktarılan enerji miktarı azalır.

III. Her zaman bireylerin vücut büyüklüğünde artış olur.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

(YKS-TYT Örnek Soruları)

A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. I ve II
D. I ve III
E. II ve III

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: C

Soru 2.

Bir akasya türünde, ağaçlar üzerinde boğa boynuzları denilen ve içinde bir karınca türünün yuvalarını inşa edip genişlettikleri içi boş dikenler bulunmaktadır. Karıncalar bu yapılarda bitki tarafından salgılanan nektarla beslenmektedir. Bu akasya ağaçlarıyla uygun deneme alanlarında aşağıdaki denemeler yapılmıştır:

♦ Bir akasya ağacı popülasyonunun bir kısmı kontrol, bir kısmı da deney grubu olarak ayrılmıştır.

♦ Deney grubu ağaçlarının tamamına karıncaları öldürmek için böcek ilacı uygulanmıştır.

♦ Karıncaların tekrar kolonileşmelerini önlemek için deney grubu ağaçlarının tabanına yapışkan bir madde uygulanmıştır.

♦ 10 aylık bir süre için her iki gruptaki ağaçların hayatta kalma ve büyüme oranları izlendiğinde elde edilen bulgular aşağıdaki grafiklerle ifade edilmiştir.

Buna göre,

I. Akasya ağaçları ile karıncalar arasında rekabet görülmektedir.

II. Karıncalar akasya ağaçlarına zarar vermektedir.

III. Akasya ağaçlarının nektar üretmesi, büyüme oranlarını ve hayatta kalma başarısını artırmaktadır.

Yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

(YKS-TYT Örnek Soruları)

A. Yalnız I
B. Yalnız III
C. I ve II
D. I ve III
E. I, II ve III

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: B

Soru 3.

Suda yaşayan bir canlı kolonisinin bazı özellikleri şunlardır:

I. Birer çift kamçı taşıyan 16 hücreden oluşmuştur.

II. Hücrelerin işlevleri birbirlerinin aynıdır.

III. Hücreler, jelatinimsi bir kılıfla bir arada tutulmuştur.

IV. Hücreler, koloniden ayrıldıklarında da bir birey gibi canlılıklarını sürdürebilmektedir.

Yukarıdaki özelliklerden hangileri, bu koloninin çok hücreli canlı olmadığının kanıtlarıdır?

(1999-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))

A. I ve II
B. I ve IV
C. II ve III
D. II ve IV
E. III ve IV

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: D

Açıklama:

Bu soruda, bir su canlısı kolonisinin çok hücreli bir organizma mı yoksa tek hücreli organizmaların oluşturduğu bir koloni mi olduğu sorgulanmaktadır. Gerçek çok hücreli organizmalarda hücreler belirli işlevlere özelleşmiştir ve birbirinden bağımsız yaşama yeteneğine sahip değildir.

Bir organizmanın çok hücreli olarak kabul edilebilmesi için:

Hücreler özelleşmiş görevler üstlenmelidir.
Bireysel olarak ayrıldıklarında yaşamlarını sürdürememelidirler.
Hücreler, birbirleriyle sıkı bir organizasyon içinde olmalıdır.

Bu kriterlere göre, koloninin çok hücreli bir organizma olmadığını gösteren özellikler incelenmektedir.

II. Hücrelerin işlevleri aynı olması, hücre özelleşmesinin olmadığını gösterir ve bu organizmanın çok hücreli olmadığının bir kanıtıdır.
IV. Hücrelerin koloniden ayrıldıktan sonra bağımsız olarak yaşayabilmesi, onların aslında tek hücreli bireyler olduğunu ve koloniyi oluşturduklarını kanıtlar.
Bu yüzden doğru cevap: D) II ve IV.

Soru 4.

Bir populasyonun birey sayısı, yukarıdaki büyüme eğrisinde görüldüğü gibi, I.zaman aralığında artmış, II.zaman aralığında azalmıştır.

Aşağıdakilerin hangisinde verilenler, birey sayısında iki zaman aralığında görülen bu değişmeleri doğrudan sağlayabilecek nedenler arasındadır?

(2000-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))

A. I.Zaman Aralığında → Avcı hayvan sayısının artması II.Zaman Aralığında → Populasyon dışına artması göçün azalması
B. I.Zaman Aralığında → Populasyon dışına göçün artması II.Zaman Aralığında → Avcı hayvan sayısının azalması
C. I.Zaman Aralığında → Doğum oranının artması II.Zaman Aralığında → Besin miktarının azalması
D. I.Zaman Aralığında → Avcı hayvan sayısının artması II.Zaman Aralığında → Hastalıkların azalması
E. I.Zaman Aralığında → Hastalıkların artması II.Zaman Aralığında → Besin rekabetinin azalması

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: C

Soru 5.

Embriyonal gelişmeleri için uygun çevre sıcaklığı 20-30 °C olan bir çekirge populasyonunda, sıcaklık ile gen ve enzim kontrolünde olan türe özgü beneklenme arasındaki ilişki araştırılmış ve aşağıdaki veriler elde edilmiştir:

• Türe özgü normal benekli ergin bireylerin yumurtalarından, 15 °C sıcaklıkta ergine kadar gelişen çekirgelerde türe özgü beneklenme gerçekleşmemiştir.

Türe özgü beneklenmenin gerçekleşmediği bu çekirgelerin yumurtaları, 25 °C sıcaklıkta ergine kadar geliştiğinde ise türe özgü normal beneklenme gerçekleşmiştir.

• Türe özgü normal benekli ergin bireylerin yumurtalarından, 35 °C sıcaklıkta ergine kadar gelişen çekirgelerde aşırı beneklenme gerçekleşmiştir.

Bu aşırı benekli çekirgelerin yumurtalarından 25 °C sıcaklıkta ergine kadar gelişen bireylerde de aşırı beneklenme gerçekleşmiştir.

Bu verilere göre, vücudun beneklenmesiyle ilgili,

I. Normalden düşük sıcaklık, beneklenmeyi kontrol eden gende değişmeye (mutasyona) neden olmuştur.

II. Normalden düşük sıcaklıkta, beneklenmeyle ilgili enzim çalışmamıştır.

III. Normalden yüksek sıcaklık, beneklenmeyi kontrol eden gende değişmeye (mutasyona) neden olmuştur.

Yargılarından hangilerine varılabilir?

(2000-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))

A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve III
E. II ve III

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: E

Açıklama:

Bu soruda, çevresel sıcaklığın çekirgelerde genetik olarak kontrol edilen beneklenme özelliği üzerindeki etkisi incelenmektedir. Fenotip, genetik yapı (genotip) ve çevre etkileşimi ile belirlenir. Sıcaklık değişikliklerinin mutasyon veya enzim aktivitesinin değişmesi gibi olası etkileri sorgulanmaktadır.

Verileri Analiz Edelim:

Normal sıcaklık aralığı (20-30°C):

25°C’de türe özgü normal beneklenme gerçekleşiyor.
Bu sıcaklık aralığında enzimler normal çalışıyor ve genetik ifade beklenen şekilde gerçekleşiyor.

Düşük sıcaklık (15°C):

Beneklenme oluşmuyor.
Ancak, bu bireylerin yumurtalarından çıkan yeni bireyler 25°C’de normal beneklenme gösteriyor.
Bu, düşük sıcaklığın kalıcı bir genetik değişime (mutasyon) neden olmadığını gösterir.
Bunun yerine, beneklenmeyle ilgili enzimlerin düşük sıcaklıkta çalışmadığını düşündürür.

Yüksek sıcaklık (35°C):

Aşırı beneklenme gerçekleşiyor.
Bu aşırı benekli bireylerin yumurtalarından 25°C’de gelişen bireylerde de aşırı beneklenme devam ediyor.
Bu, yüksek sıcaklığın genetik değişikliğe (mutasyona) neden olduğunu gösterir, çünkü etki sonraki nesilde de görülüyor.

Düşük sıcaklıkta, genetik değişim (mutasyon) değil, enzimin çalışmaması nedeniyle beneklenme görülmüyor. (II doğru)
Yüksek sıcaklık, kalıcı bir mutasyona neden oluyor ve sonraki nesillerde de etkisini sürdürüyor. (III doğru)
Ancak, düşük sıcaklıkta mutasyon oluştuğuna dair kanıt yok. (I yanlış)

Bu nedenle doğru cevap: E) II ve III.

Soru 6.

Bir ekosistemdeki bir populasyonun,

I. Kullandığı besin miktarının ortamda artması,

II. Kullandığı besin çeşidinin ortamda azalması,

III. Rekabete girdiği türlerin ortamda azalması

Etkenlerinden hangileri, ekosistemin bu populasyonla ilgili taşıma kapasitesini artırır?

(2002-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))

A. Yalnız I
B. Yalnız III
C. I ve II
D. I ve III
E. I, II ve III

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: D

Açıklama:

Bu soruda, bir ekosistemdeki bir popülasyonun taşıma kapasitesini hangi etkenlerin artırabileceği sorgulanmaktadır. Taşıma kapasitesi (K), bir ekosistemin belirli bir türden maksimum kaç bireyi sürdürülebilir şekilde barındırabileceğini ifade eder.

Bir popülasyonun taşıma kapasitesini artıran faktörler, besin kaynaklarının artması, rekabetin azalması ve çevresel koşulların iyileşmesiyle ilgilidir. Ancak, besin çeşidinin azalması gibi bazı faktörler popülasyonu olumsuz etkileyebilir.

Besin miktarının artması (I) ve rekabetin azalması (III) taşıma kapasitesini artırır.

Ancak besin çeşidinin azalması (II), popülasyonun uzun vadede sürdürülebilirliğini azaltabilir.

Bu nedenle doğru cevap: D) I ve III.

Soru 7.

Yukarıdaki grafik, bir ekosistemde bulunan bir bitki populasyonundaki bireylerin boy uzunluğuyla ilgili dağılımını göstermektedir. Belirli bir süre sonra, bu populasyonda boyu 5 cm nin altında ve boyu 15 cm nin üzerinde olan bireyler, ekosistem koşullarına bağlı olarak ayıklanmıştır.

Boy uzunluğu kalıtsal olarak saptanan bir özellik olduğuna göre, bu bitki türünün gen havuzunda meydana gelen bu değişme, boy uzunluğuyla ilgili olarak bu türde,

I. Kalıtsal farklılıkların azalması,

II. Uyum yeteneğinin zayıflaması,

III. Evrimleşmenin yavaşlaması

Durumlarından hangilerinin gerçekleşmesine neden olabilir?

(2002-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))

A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. I ve II
D. II ve III
E. I, II ve III

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: E

Soru 8.

Aşağıdaki grafikte, bir gölde, ışık, sıcaklık, besin tuzları miktarı ve fitoplankton yoğunluğunda mevsimlere göre gerçekleşen değişmeler gösterilmektedir.

Bu grafikteki bilgilere dayanarak aşağıdaki yargı- lardan hangisine varılamaz?

(Grafikte verilenler dışındaki etkenler dikkate alınmayacaktır.)

(2004-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))

A. Fitoplankton yoğunluğunun L-R arasındaki değişimi, besin tuzlarının miktarıyla ilişkilidir.
B. Fitoplankton yoğunluğunun S-V arasındaki azalması, sıcaklıkla ilişkilidir.
C. Işık ve sıcaklık, fitoplankton yoğunluğu için her mevsimde sınırlayıcı olmuştur.
D. İlkbaharda besin rekabeti, fitoplankton yoğunluğunda L-M arasındaki azalmaya neden olmuştur.
E. Sonbaharda besin tuzları miktarının artması, fitoplankton yoğunluğunun R-S arasındaki artışında etkili olmuştur.

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: C

Soru 9.

İndikatör (gösterge) tür, çevresindeki yararlı ya da zararlı maddelerden birine karşı çok duyarlı olan canlı türü olarak tanımlanır. Örneğin, kızböceklerinin bazı türleri, sudaki gelişim dönemlerinde, ortamdaki oksijenin azalmasına çok duyarlı olduğundan, bu böceklerin bulunduğu su ortamlarının temiz ve oksijen bakımından zengin olduğu söylenebilir.

Buna göre, bir türün indikatör (gösterge) tür olması için aşağıdaki özelliklerden hangisine sahip olması gerekir?

(2005-Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS))

A. Ekolojik toleransının (hoşgörüsünün) az olması
B. Mutasyona uğrama sıklığının yüksek olması
C. Hayat devresinin kısa olması
D. Metabolizma hızının yüksek olması
E. Populasyon büyüme hızının sınırlı olması

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: A

Açıklama:

Bu soruda, bir türün indikatör (gösterge) tür olabilmesi için sahip olması gereken ekolojik özellikler sorgulanmaktadır. İndikatör türler, belirli çevresel koşullara karşı çok hassas olan organizmalardır ve yaşadıkları ortamın ekolojik sağlığı hakkında önemli bilgiler sağlarlar. Bu türler, çevredeki hava, su ve toprak kirliliği, oksijen seviyesi veya belirli kimyasal maddelere duyarlılık gibi faktörleri göstermek için kullanılırlar.

İndikatör türler, çevresel değişimlere çok duyarlıdır ve belirli bir çevre faktöründe meydana gelen değişikliklerden doğrudan etkilenirler. Bir ortamda yalnızca belirli koşullar altında yaşayabilen ve tolerans aralığı dar olan organizmalar, en iyi gösterge türlerdir.

Bu nedenle bir türün indikatör tür olabilmesi için ekolojik toleransının düşük olması gerekir, yani çevresel değişimlere karşı çok hassas olmalıdır.

Bir türün indikatör tür olabilmesi için, çevresel değişimlere karşı duyarlılığı yüksek olmalı ve belirli koşullar altında yaşayabilmelidir. Bu da ekolojik toleransının düşük olması anlamına gelir.

Bu nedenle doğru cevap: A) Ekolojik toleransının (hoşgörüsünün) az olması.

Soru 10.

Aynı ortamda yaşayan iki farklı türün,

I. Ekolojik nişlerinin aynı olması,

II. Birinin, diğerinin besini olması,

III. Üreme dönemlerinin aynı olması,

IV. Habitatlarının farklı olması

Koşullarından hangileri, bu türler arasında rekabete yol açar?

(2012-Lisans Yerleştirme Sınavı-2 (LYS2))

A. Yalnız I
B. Yalnız II
C. I ve II
D. I ve IV
E. III ve IV

Doğru Cevap İçin Tıklayınız...

Doğru Cevap: A

Açıklama:

🌿 Sorunun Konusu: Rekabetin nedenleri — Ekolojik niş çakışması ve türler arası ilişkiler.

🎯 Kavram Açıklamaları:

Ekolojik Niş: Bir canlının doğada üstlendiği rol, yani beslenme biçimi, yaşam alanı kullanımı, aktif olduğu zaman gibi faktörlerin tümüdür. Eğer iki tür aynı ekolojik nişi paylaşırsa, doğrudan rekabete girerler.

Besin zinciri ilişkisi (II): Biri diğerinin besini olduğunda bu bir av-avcı ilişkisi olur, rekabet değil.

Üreme dönemi aynı olmak (III): Üreme dönemi aynı olabilir ama niş farklıysa rekabet doğrudan olmaz. Ancak nişleri aynıysa ve aynı kaynaklara yöneliyorlarsa bu rekabete neden olabilir. Ama bu ifade kendi başına rekabete yol açmaz.

Habitat farklılığı (IV): Eğer habitat farklıysa zaten aynı ortamda doğrudan karşılaşmazlar, bu da rekabeti azaltır.

✅ Sonuç: Sadece I. Ekolojik nişin aynı olması doğrudan rekabete yol açar. Bu yüzden doğru cevap: A) Yalnız I ✅

Konu İle İlgili Sorular