Konu Detayı Sayfası
Genetik Varyasyonlar ve Genetik Çeşitlilik
Genetik Varyasyonlar ve Genetik Çeşitlilik
- Aynı türe ait bireylerin karakteristik özelliklerini belirleyen türe özgü gen dizilimleri vardır.
- Tür içindeki gen dizilimlerinin çeşitliliği genetik varyasyon olarak adlandırılır.
- İnsanda kahverengi, mavi, ela ve yeşil göz renklerinin bulunması bir genetik varyasyon örneğidir.
- Tür içindeki genetik varyasyon; mayoz, döllenme ve mutasyon gibi olaylar sonucu oluşur.
- Mayoz sırasında gerçekleşen krossing over ve homolog kromozomların bağımsız dağılımı, tür içinde yeni gen kombinasyonlarının ortaya çıkmasına ve tür içi kalıtsal çeşitliliğe neden olur.
Mutasyon
- Bir ya da birden fazla genin nükleotit diziliminde meydana gelen kalıcı değişimler mutasyon olarak adlandırılır.
- Mutasyonlar sonucunda genetik varyasyonlar ortaya çıkar.
- Mutasyonlar rastlantı sonucu oluşur ve mutasyonların çoğu zararlıdır.
- Vücut hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar sadece mutasyonun gerçekleştiği canlıyı etkiler, kalıtsal değildir, yavrularına aktarılmaz.
- Üreme ve üreme ana hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar ise gelecek kuşaklara aktarılabilir.
Mutajen
- Bazı faktörler, mutasyonun meydana gelme olasılığını artırır.
- Mutasyona sebep olan bu faktörlere mutajen adı verilir.
- Radyasyon, ultraviyole ışınları, X ışınları, radyoaktif maddeler, nitrik asit, hardal gazı, formaldehit, uyuşturucu maddeler ve bazı ilaçlar mutasyona sebep olmaktadır.
Biyolojik Çeşitlilik
- Aynı türe ait genotip yapısı farklı bireylerin çevrenin etkisiyle fenotipleri de değişkenlik gösterir.
- Ortaya çıkan bu genetik zenginlik, bireylerin çevreye uyum yeteneğini dolayısı ile popülasyonların devamlılığını artırır.
- Bir ekosistemde yaşayan canlı çeşitliliği ve sayısı biyolojik çeşitlilik olarak adlandırılır.
- Genetik olarak tür içinde ya da türler arasında ortaya çıkan farklılıklar, genetik çeşitliliğe yol açar.
- Ekosistemlerdeki hayvan, bitki ve mikroorganizmaların ortaya çıkardığı biyolojik çeşitlilik yaşamın sürdürülebilmesi için büyük bir öneme sahiptir.
- Artan insan nüfusunun ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için biyolojik çeşitliliğin korunması zorunludur.
Üniteye Bağlı Diğer Konular
Konu İle İlgili Sorular
Soru. 1
Aşağıdaki bezelye bitkisinde, çiçek rengi ile ilgili bir çaprazlama görülmektedir.
Bu çaprazlamadaki atasal (P) bireylerin genotiplerini, F2'nin fenotip ve genotip çeşitlerinin oranlarını belirtiniz.
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Açıklaması: Atasal bireylerden pembe olan homozigot baskın (AA) beyaz olanı ise homozigot çekinik (aa) genotiptedir. F2'nin fenotip çeşitleri ve oranları %75 pembe, %25 beyazdır. F2'nin genotip çeşitleri ve oranı ise %25 AA, %50 Aa ve %25 aa'dır.
Soru. 2
Akraba evliliklerinde, çekinik alellerle kalıtılan hastalıkların görünme olasılığı yüksektir. Otozomal çekinik olarak kalıtılan bir hastalıkla ilgili soy ağacındaki bazı bireyler numaralandırılmıştır.
Bu kalıtsal hastalığın görülme olasılığının en yüksek olduğu bireyler hangileridir?
A. 1 ve 3B. 2 ve 4
C. 5 ve 6
D. 3 ve 7
E. 2, 4 ve 5
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: C
Açıklaması: 5 ve 6 numaralı bireylerin anne ve babası kuzendir. Kalıtsal bir hastalığa, akraba evliliği yapan bireylerin çocuklarında daha sık rastlanır.
Soru. 3
Tüm bireyleri normal olarak diploid olan bir tüede, kromozom ayrılmaması sonucu oluşan herhangi bir bireyin karyotipi, aşağıdakilerden hangisi ile gösterilmez?
A. 2n-1B. 2n+1
C. 2n-2
D. n+1
E. 2n+4
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: D
Açıklaması: Diploid türler haploid iki set kromozom içerir. Bu haploid setlerden (n) birini yumurtadan, diğerini spermden alırlar ve 2n ile gösterilirler. n+1 veya n-1 kromozom durumu haploid canlılardaki kromozom eksikliği veya fazlalığını gösterir.
Soru. 4
Bir popülasyonun kuşakları boyunca görülmeyen kalıtsal bir özelliğini izlenen bir kuşaktaki bazı bireylerde gözlenmesi;
I. Mutasyon
II. Modifikasyon
III. Adaptasyon
Durumlarından hangilerinin gerçekleşmesi sonucunda oluşmuş olabilir?
A. Yalnız IB. Yalnız II
C. Yalnız III
D. I ve II
E. I ve III
Doğru Cevap İçin Tıklayınız...
Doğru Cevap: A
Açıklaması: Bir türde olmayan kalıtsal bir özelliğin açığa çıkması mutasyonla ilgilidir. Modifikasyonlar, genin işleyişindeki değişim olup kalıtsal bir özellik oluşturmaz. Adaptasyonlar, doğal seçilimin ürünü olarak kalıtsal olan ve avantaj sağlayan özelliklerdir. Bu nedenle her adaptasyon türün her kuşağında ve tüm bireylerinde gözlenir.