Özetini Okumak İçin Tıklayınız...
Gen Terapisi:
-
Tanımı ve Amaçları:
- Gen terapisi, genetik hastalıkları tedavi etmek veya genetik olarak kaynaklanan diğer sağlık sorunlarını düzeltmek için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Temel amacı, hücrelere sağlıklı genlerin aktarılması veya anormal genlerin düzeltilmesidir.
-
Uygulama Yöntemleri:
- Gen terapisi, farklı yöntemlerle gerçekleştirilebilir. En yaygın yöntemler arasında vektörler aracılığıyla gen transferi, gendeki mutasyonların düzeltilmesi için kullanılan gen düzenleme teknikleri ve hücre dışında genetik materyalin düzeltilmesi ve sonra hücrelere geri verilmesi yer alır.
-
Hedeflenen Hastalıklar:
- Gen terapisi, kalıtsal veya genetik hastalıkların tedavisinde potansiyel olarak etkili olabilir. Hemoglobinopatiler, nörodejeneratif hastalıklar, immün yetmezlik sendromları ve kanser gibi çeşitli hastalıklar üzerinde çalışılmaktadır.
-
Başarılar ve Zorluklar:
- Gen terapisi, birçok başarı elde etmiş olsa da, bazı zorluklarla karşılaşmıştır. Vektörlerin etkinliği ve güvenliği, hedef dokuya ulaşma yeteneği, immün yanıtların kontrol edilmesi ve tedavinin uzun vadeli etkileri gibi konular üzerinde çalışılmaktadır.
- Ayrıca, gen terapisinin maliyeti, hücresel ve moleküler düzeydeki karmaşıklıklar ve etik konular gibi faktörler de dikkate alınmalıdır.
-
Gelecek Perspektifi:
- Gen terapisi, ilerleyen teknoloji ve araştırmalarla daha etkili hale gelebilir. Yeni vektörlerin geliştirilmesi, hedef dokulara daha etkili ulaşım yöntemlerinin bulunması ve gen düzenleme tekniklerinin iyileştirilmesi, tedavinin etkinliğini artırabilir.
- Ancak, gen terapisinin yaygın olarak kullanılabilmesi için daha fazla klinik çalışma ve düzenleyici onay gerekmektedir.
Gen Terapisi
- Canlılarda bulunan işlev ve yapıca bozuk genlerin tespit edilmesi, değiştirilmesi ve onarılmasını sağlayan uygulamalara gen terapisi denir.
- Gen terapisi, erken embriyonik dönemde kusurlu genlerin tespit edilerek değiştirilmesine ve çeşitli hastalıklara neden olabileceği tahmin edilen genlerin onarılmasına olanak sağlamaktadır.
- Böylece kalıtsal hastalıkların ve istenmeyen genetik özelliklerin bir sonraki nesle aktarılması önlenmiş olacaktır.
- Günümüzde gen terapisi ile ilgili çalışmalar hızla devam etmektedir. İnsan genomu ile elde edilen bilgiler sayesinde kanser, kalp ve damar hastalıkları, hemofili ve şeker hastalığı gibi birçok rahatsızlığın tedavi edilebileceği öngörülmektedir.
Genetik Danışmanlık Nedir?
- Kalıtsal hastalığı olan veya bu tür hastalıkları taşıma riski bulunan bireylere uygulanması gereken testler, hastalıkların olası sonuçları ve varsa tedavileri ile ilgili bilgi verilmesidir.
- Genetik danışmanlık, genetik uzmanları veya bu konuda eğitim almış doktor ve biyologlar tarafından verilmektedir.
- Genetik danışmanlar, tespit edilen kalıtsal hastalıklar ve problemlere karşı alınabilecek önlemler ve yapılacak testler hakkında bilgi vererek çözüm önerileri sunar.
Gen Danışmanlığının Kullanım Alanları
- Aile ve akrabalarında kalıtsal hastalık görülen kişilere, akraba evliliği yapmış, bir veya birden fazla sayıda anormal bebek doğumlarının görüldüğü kadınlara ve doğum öncesi genetik risklerini öğrenmek isteyen çiftlere genetik danışmanlık almaları önerilmektedir.
- Genetik danışmanların olası genetik hastalıklarla ilgili tam ve doğru bilgi vermesi oldukça önemlidir.
- Danışmanlık yapan kişi; asla yönlendirici olmamalı, son kararı ilgili kişilere bırakmalıdır.
- Genetik mühendisliği çalışmaları ile üretilen transgenik mikroorganizmalar, çevre sorunlarının çözümünde yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Kanalizasyon sularının arıtıldığı sistemlerde mikroorganizmalardan yararlanılmaktadır.
- Ayrıca bazı bakteriler, ağır metallerin (bakır, kurşun, nikel vb.) doğada birikmesini önlemektedir.
- Petrol ve türevlerinin çevreye verdiği zarar, transgenik mikrooganizmalar ile en az seviyede tutulmaya çalışılmaktadır.
- Tuzlu ve soğuk sularda yaşayabilir şekilde üretilen transgenik mikroorganizmalar, deniz ve okyanusların temizlenmesinde kullanılmaya başlanmıştır.
- Topraktaki ağır metaller, bunları bünyelerinde depolayabilen transgenik bitkilerle topraktan uzaklaştırılmaktadır.
- Transgenik organizmalar, özellikle mineral madenciliğinde sıklıkla kullanılmaktadır.
- Rekombinant DNA teknolojisi ile endüstriyel enzimler, hızlı ve ekonomik şekilde üretilmektedir.
- Bu tip enzimler, çevre kirliliğinin önlenmesinde, deterjanlarda, tekstilde ve kâğıt sanayisinde kullanılmaktadır.
- Çeşitli vitaminler, antibiyotikler ve bazı deterjanlar biyoteknolojik çalışmalar sonucu üretilmiş endüstriyel ürünlerdir.
Üniteye Bağlı Diğer Konular
