Dormansi ve Çimlenme
Bu konu başlığı altında aşağıdaki konular incelenecektir.
1. Dormansi (Uyku Hâli)
Tohumlar oluşumlarının son aşamalarında içlerindeki su miktarını kaybederler ve su oranı %15’in altına düşer. Bu su kaybı, embriyonun gelişiminin durmasına neden olur ve embriyo çimlenme zamanına kadar dormansi, yani uyku hâlinde kalır.
Dormansinin Özellikleri ve Sebepleri
Metabolik Hızın Yavaşlaması: Dormansi sırasında embriyonun metabolik hızı çok yavaşlar. Bu durum, embriyonun büyümesini durdurur ve enerji harcamasını minimum seviyeye indirir. Embriyo bu süreçte aktif olarak büyümez veya gelişmez.
Tohum Kabuğu: Bazı bitki türlerinde, tohum kabuğunun parçalanmamış olması da dormansiye neden olabilir. Kalın veya sert tohum kabukları, embriyonun dış koşullarla etkileşimini engelleyerek dormansi sürecini uzatabilir.
Dormansinin Amacı ve Faydaları
Dormansi, bitki tohumlarının olumsuz çevre koşullarına karşı geliştirdiği bir adaptasyon şeklidir. Bu uyku hâli, tohumların aşırı sıcaklık, soğuk, kuraklık veya diğer zararlı çevresel etkenlerden korunmasını sağlar. Dormansi sayesinde tohumlar, çevre koşulları uygun hale gelene kadar çimlenmeyi ertelerler.
Dormansi Süresi ve Çevresel Etkiler
Dormansinin süresi, bitkinin türüne ve çevresel koşullara bağlı olarak büyük farklılıklar gösterebilir. Bazı bitki tohumları sadece birkaç gün dormanside kalırken, diğerleri birkaç yıl boyunca bu uyku hâlinde kalabilirler. Dormansi süresi, bitkinin türüne özgü genetik özellikler ve çevresel faktörlerle belirlenir.
Dormansinin Kırılması ve Çimlenme
Bir tohumun dormansiden çıkıp çimlenmesi, çevresel koşulların uygun hale gelmesiyle mümkündür. Bu uygun koşullar genellikle yeterli su, uygun sıcaklık ve oksijen miktarını içerir. Çevresel faktörler tohumun ihtiyaçlarını karşıladığında, embriyo aktif hale gelir ve çimlenme süreci başlar. Tohum, dormansi evresinden çıkarak büyümeye ve gelişmeye başlar.
Özetle, dormansi tohumların hayatta kalma stratejilerinden biridir. Bu uyku hâli, tohumların çevresel zorluklara karşı dirençli olmasını sağlar ve uygun koşullar oluştuğunda embriyonun gelişip yeni bir bitki haline gelmesini destekler.
2. Çimlenme
Çimlenme, olgunlaşmış bir tohumun embriyosunun uygun koşullarda yeni bir bitki oluşturmak üzere tohum kabuğunu kırarak dışarı çıkması ve gelişmesi sürecidir. Bu sürecin gerçekleşmesi için bazı temel koşulların sağlanması gerekmektedir: yeterli miktarda su, oksijen ve uygun sıcaklık.
Çimlenme Koşulları
Su: Tohumun çimlenmesi için suya ihtiyaç vardır. Tohum uygun koşullarda su alır ve osmoz yoluyla bu su tohumun içine çekilir. Bu su alımı, tohumun hacmini arttırır ve tohum kabuğunun çatlamasına neden olur.
Oksijen: Çimlenme sürecinde embriyonun metabolik faaliyetleri artar. Bu faaliyetler için oksijen gereklidir. Tohum, uygun miktarda oksijen bulduğunda embriyodaki metabolik değişiklikler başlar ve enerji üretimi için oksijen kullanılır.
Sıcaklık: Her bitki türü için optimal bir çimlenme sıcaklığı vardır. Uygun sıcaklık, embriyonun gelişimini destekler ve metabolik aktivitelerin verimli bir şekilde gerçekleşmesini sağlar.
Çimlenme Süreci
Tohum su almaya başladığında, embriyo aktif hale gelir ve metabolik süreçler başlar. Bu süreçler embriyonun büyümesini ve gelişmesini sağlar. Metabolik değişiklikler, tohumun içindeki besin maddelerinin enerjiye dönüşmesini ve embriyonun ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlamasını içerir. Tohum kabuğu çatladığında, embriyo dışarı çıkar ve yeni bitki gelişimi başlar.
Bu süreçte embriyo, tohumun içinde depolanmış besin maddelerini kullanır ve yeni bitkinin ilk kök (radikula) ve ilk yaprak (kotiledon) oluşumunu sağlar. Bu aşamadan sonra, çimlenmiş tohum toprağa yerleşir ve büyümeye devam eder.
Özetle, çimlenme tohumun su, oksijen ve uygun sıcaklık gibi temel koşulları sağladığı takdirde gerçekleşen karmaşık bir süreçtir. Bu süreç sonunda, olgun bir bitki embriyosu yeni bir bitki olarak gelişir ve büyür.
3. Çimlenmeye Etki Eden Çevresel Faktörler
Bazı bitki tohumları, çimlenmek için ışığa ihtiyaç duyar.
Sıcaklık
Su
Oksijen
Konu İle İlgili Sorular
Öğrencilerimizin TYT (Temel Yeterlilik Testi) ve AYT (Alan Yeterlilik Testi) gibi sınavlara hazırlanırken kullanabilecekleri bilgileri sunuyoruz. Biyoloji konularında güçlü bir temel oluşturmak ve sınav başarınızı artırmak için doğru adrestesiniz!
Efeler-Aydın
info@biyolojihikayesi.com
................
©
Biyoloji Hikayesi.
All Rights Reserved. Designed by
Biyoloji Hikayesi
Distributed By:
Hamza EROL