Canlılık ve Enerji

Canlılık ve Enerji

• Yüzmek, yoğun kas faaliyeti ve enerji gerektiren sportif bir faaliyettir.
• Görseldeki yüzücünün bu faaliyeti gerçekleştirmesi sırasında başta iskelet ve kas sistemi olmak üzere tüm vücudu bol miktarda enerji tüketir.
• Peki, tüketilen bu enerjinin temel kaynağı nedir?
• Canlılar, varlıklarını devam ettirmek için beslenmek zorundadır.
• Besinlere enerji nasıl aktarılmaktadır? Besinlerdeki enerji, canlılar tarafından kullanılan enerjiye nasıl dönüşmektedir?
• Enerjinin Korunumu Kanununa göre var olan enerji yok olmaz, başka enerji formlarına dönüşür.
• Bu dönüşüm nasıl gerçekleşmektedir? Enerji dönüşümünde etkili olan olaylar nelerdir?
• Bu sorulara “Canlılarda Enerji Dönüşümleri’’ ünitesinde cevap bulmaya çalışacağız.

Enerji ve Yaşam

• Canlıların en küçük işlevsel ve yapı birimi olan hücre, canlılığını devam ettirebilmek için yapım ve yıkım tepkimeleri gerçekleştirmektedir.
• Canlılarda gerçekleşen kimyasal tepkimelerin tümü metabolizma olarak adlandırılır.
• Hücrede meydana gelen metabolik faaliyetler için enerji gereklidir.
• Örneğin hücreler; ürettikleri ya da dış ortamdan hazır aldıkları maddeleri kendi yapılarına uygun hâle getirmek, sentez yapmak ve madde alışverişini sağlamak için enerji harcar.

Enerji Nedir?

• Enerji, iş yapabilme kabiliyeti ve gücüdür.
• Bir hücrede gerçekleşen biyokimyasal reaksiyonların tamamlanması için enerji kullanmak gerekmektedir.
• İnsanlar fiziksel aktivitede bulunurken, otururken, düşünürken, konuşurken, müzik dinlerken hatta uyurken bile enerji üretir ve tüketir.
• Enerji; ısı, ışık, elektrik, ses, hareket, kimyasal ve nükleer enerji gibi şekillerde bulunabilir.
• Enerji yok olmaz, bir formdan başka bir forma dönüşür.
• Örneğin sinir hücrelerindeki kimyasal enerji, elektrik enerjisine dönüşerek bilgiler beyne iletilir.
• Kulağa gelen ses, duyu hücreleri tarafından algılandıktan sonra sinirlere aktarılır.
• Kulak sinirleri tarafından alınan ses, elektrik enerjisine dönüştürülerek beyne iletilir ve böylece duyma gerçekleşir.

Kinetik Enerji Nedir?

• Bir cismin ya da sistemin hareketinden dolayı sahip olduğu enerjiye kinetik enerji denir.
• Örneğin buz parçasından koşarak suya atlayan penguenlerin hareketlerinden dolayı kinetik enerjileri artar.

Potansiyel Enerji Nedir?

• Durağan hâldeki bir cismin ya da maddenin biriktirdiği varsayılan enerjiye ise potansiyel enerji adı verilir.
• Örneğin fotosentez sonucu üretilen organik besinlerin yapısında depolanan kimyasal bağ enerjisi bir potansiyel enerjidir.
• Bu iki enerji formu da birbirine dönüşebilir.
• Hayvanlarda potansiyel enerji, kinetik enerjiye; kinetik enerji de potansiyel enerjiye dönüştürülerek yaşamsal faaliyetler sürdürülür.
• Enerjinin hücrelerde üretimi, başka formlara dönüşümü, bir hücreden diğer bir hücreye ya da bir canlıdan başka bir canlıya aktarılması ekosistemlerin devamlılığı açısından oldukça önemlidir.
• Canlıların kullandığı enerji çeşitlerinin çoğunun kaynağı güneş enerjisidir.