Bilimsel Yöntem

Bilimsel Yöntem

Bilimsel yöntem, bir problemi çözmek amacıyla gerçekleştirilen; mantık, ölçme, gözlem ve deneylere dayalı, sistemli çalışmaların bütünüdür. Bilimsel yöntem bir sorgulama sürecidir. Bilimsel bir çalışma yapılırken çoğunlukla aşağıda gösterilen sıralama takip edilir:

Bilimsel Bir Problem

Araştırmacının belirli bir durum veya olaya ilişkin yaptığı gözlemler ve topladığı veriler sayesinde kendisini rahatsız eden durumu net bir şekilde tanımlamasıdır.

Gözlem

Bir konu ile ilgili duyu organları ya da ölçme araçları kullanılarak yapılan veri toplama sürecidir.

Veri

Özel bir konu ile ilgili kayda alınmış bilgilere veri denir. Veri toplama, bilimsel sürecin her aşamasında yapılabilir.

Nitel Gözlem

Gözlemler ölçme araçları kullanılmadan sadece duyu organları ile yapılırsa nitel gözlem olarak adlandırılır.

Nicel Gözlem

Ölçme araçları kullanılarak yapılan ve sonuçları sayısal olarak ifade edilebilen gözlemlere nicel gözlem denir.

Hipotez

Problem belirlendikten sonra hipotez olarak adlandırılan, probleme ilişkin geçici çözüm önerileri ileri sürülür. Hipotezler, gözlem ve verilere dayanan, sınanabilen ve sorgulanabilen önermelerdir. Hipotezlerden tahmin adı verilen mantıklı sonuçlar çıkarılır. Hipotezler sonraki aşamada gözlem ve deneylerle test edilir.

Kontrollü Deney

Deneylerde gözlemlerden farklı olarak koşullar değiştirilebilir. Bilimsel çalışmalarda genellikle kontrollü deneyler tercih edilir. Kontrollü deney, bir olayı etkileyecek faktörlerden sadece birinin değiştirilip diğerlerinin sabit tutulmasıyla yapılan deneydir. Kontrollü deneyde, deney grubunda test edilecek faktör değiştirilirken kontrol grubunda tüm şartlar sabit tutulur. Deney sonucunda iki gruptan elde edilen veriler karşılaştırılır.

Değişkenler

Deneyde etkisi araştırılan değişkene bağımsız değişken denir. Bağımsız değişkene bağlı olarak değişen ise bağımlı değişkendir.

Gözlem ve kontrollü deneylerin sonuçları bilim insanları tarafından değerlendirilir ve yorumlanır. Veriler hipotezi destekliyorsa deneyler tekrarlanır ve elde edilen sonuçlar diğer bilim insanları ile paylaşılır. Diğer bilim insanları da aynı sonuçlara ulaşırsa hipotez gerçek hâline dönüşür.

Gerçek

Herkes tarafından doğruluğu kabul edilen ve aynı şartlarda aynı sonuçlara ulaşılan gözlemler gerçek olarak kabul edilir.

Biyoloji Laboratuvarında Kullanılan Temel Araç Gereçler

Mikroskop

Biyoloji laboratuvarlarında sıklıkla kullanılan ve gözle görülemeyecek büyüklükteki yapıların mercek sistemleri yardımıyla büyütülerek görülmesini sağlayan araçtır.

Lam ve Lamel

• Lam: Mikroskopta incelenecek yapıların üzerine konulduğu, lamele göre daha büyük olan genellikle dikdörtgen şekilli camdır.
• Lamel: Lam üzerine konularak mikroskopta inceleme yapılmasını sağlayan; küçük, ince, genellikle kare veya yuvarlak şekilli camdır.

Deney Tüpü

Yapılan deneylerde çeşitli maddeleri karıştırmak ve içerisinde tepkime gerçekleştirmek için kullanılan, ateşe dayanıklı cam malzemedir.

Petri Kabı

Bakteri, maya gibi canlıları çoğaltmak için kullanılan; cam veya plastik, kapaklı, yuvarlak şekilli kaptır. Canlıları üretmek için içerisine besi yeri dökülerek uygun ortam şartları sağlanır.

Beherglas

Değişik boyutlarda olabilen beherglas, sıvıları karıştırmak ve ısıtmak için kullanılan bir laboratuvar aracıdır. Genellikle silindir şekilli ve düz tabanlıdır.

Erlenmayer

Ağız kısmı ince, uzun olan; düz bir tabanı ve konik bir gövdesi bulunan, silindir şeklinde boyunlu, çözeltilerin karıştırılması gibi işlemlerde kullanılan cam malzemedir. Fazla buharlaşma gereken durumlarda sıklıkla kullanılır.

Cam Balon

Kaynatma işlemi için uygun, altı düz veya yuvarlak olan cam laboratuvar malzemesidir.

Dereceli Silindir (Mezür)

Sıvıların hacmini ölçmede kullanılan silindir şekilli laboratuvar aracıdır. Üzerindeki ölçüm çizgilerinden dolayı ölçme silindiri de denilir.

Havan

Laboratuvarlarda kullanılacak malzemelerin ezme, toz hâline getirme gibi işlemlerinde kullanılan araçtır.

Pipet

Genellikle belli bir miktarda sıvıyı taşımak için kullanılan bir laboratuvar aracıdır. Pipetler, tek parça camdan elektronik olanlarına kadar değişik şekillerde olabilir.

Bisturi

Değişik biçim ve boyutlarda olabilen kesici araçtır. Yumuşak dokuları kesmeye yarar. Bisturi, bisturi sapına takılarak da kullanılır.

Büret

Çözeltinin miktarının ölçümü için kullanılan laboratuvar aracıdır. Büret, konik uçlu, bir vananın karşısında bir tıkaç ile tutturulan uzun cam bir borudur.

Balonjoje

Belirli bir hacimde sıvıyı içerecek şekilde tasarlanmış cam laboratuvar malzemesidir. Genellikle belli miktarlarda çözelti hazırlanması için kullanılır.

Sacayağı ve İspirto Ocağı

İspirto ocağı, hızlı ateş ihtiyacını karşılamak için kullanılan ve ısı kuvveti az olan bir ocaktır. Ocağın ispirto konulan bir deposu ve depodan çıkan bir fitili bulunur. Sacayağı, deponun üstündeki yapıdır. Fitil ispirtonun dışarıda yanmasını sağlarken sacayağı ısıtılacak nesnenin ispirto ocağı üzerinde durmasını sağlar.

Termometre

Sıcaklığı ölçmek için kullanılan araçtır.